вернешся. — Пра фашысцкіх разбойнікаў (К.Крапіва. Прыказкі). [Сы- монка:] Бач, як пераапрануўся, стары пёс. Ды толькі нас не ашукаеш. [Рабіна:] Хітрасцю свет пяройдзеш, а назад не вернешся (В.Вольскі. Машэка). Свабоду здабудуць сваімі грудзьмі «дурні», а разумнікі такія, як Падаляка, заўсёды знойдуць спосаб ашукаць «наіўных», каб далей эксплуатаваць давер'е народа. Не, Падаляка, «наіўнікі» ўжо кажуць: «Хітрасцю свет пяройдзеш, але назад не вернешся» (П.Пестрак. Сустрэ- немся на барыкадах). Вывучыўшы эканоміку калгаса «Зялёны гай»' Брагінец аднойчы пры людзях сказаў старшыні: «Круцельствам свет пройдзеш, але назад не вернешся» (І.Гурскі. Шумяць лясы зялёныя). АШУКАНСТВАМ МОЖНА СВЕТ ПРАЙСЦІ, АЛЕ НАЗАД НЕ ВЕР- НЕШСЯ. Паны вам казалі, што нічога ў нас няма, што нашы машыны на гліняных калёсах. Ашуканствам можна свет прайсці, але назад не вернешся (Я.Колас. Дарагія землякі). КРУЦЯЧЫ, СВЕТ ПРОЙДЗЕШ, АЛЕ НАЗАД НЕ ВЕРНЕШСЯ. Не міне ён [Гітлер] свайго заслужанага канца. Пра яго мы можам сказаць: круцячы, свет пройдзеш, але назад не вернешся (Я.Купала. Кліч да беларускага народа). Не памогуць нем- цам ніякія авантуры! Ніколі яны ім не памагалі. Наконт падобных спраў наш народ склаў прымаўку: «Круцячы, свет пройдзеш, але назад не вернешся» (К.Чорны. Шарлатанскі зород на службе ў нямецкіх аку- пантаў). — Насовіч: Круцючы свет пройдзеш, ды назад не вернешся; Янкоўскі: Круцельствам свет пройдзеш, ды назад не вернешся; Прыказкі: Брахнёю (абманствам, лганствам, няпраўдай) свет пройдзеш, назад не вернешся. МАРАЦ АДМАРОЗІЦЬ ПАЛЕЦ. Пра мажлівыя ў сакавіку маразы. * Мароз быў такі, што птушкі на ляту замярзалі. На вачах у партызан, пералятаючы цераз дарогу, верабей упаў каменем. Недарма ў народзе ка- жуць: «Прыйшоў марац, адмарозіў палец» (І.Гурскі. Лясныя салдаты). — Прыказкі: Марац адмарозіць палец; Марац укусіць за палец; Ма- рац шчыпле за палец. МАРОЗ СЕМ БАБ ПАВЁЗ. Пра вельмі моцны мароз. — А ты завядзі мяне дадому, — папрасіў Сяргейка. — Я адзін буду. — Куды я цябе павяду? На двор няможна носа вытыркаць. Ды і мароз... сем баб павёз (А.Ка- злоў. Ікаўка, мяцеліца і Сяргейка). — Насовіч: Мароз сем баб павёз. МАСКВА СЛЯЗАМ НЕ ВЕРЫЦЬ. Кажуць тады, калі чые-н. слёзы, скаргі не выклікаюць спачування, не могуць дапамагчы. Ладна. Хопіць вільгаць разводзіць. Усё роўна Масква слязам не верыць (С.Грахоўскі. Зона маў- чання). — Расплакаўся тут. Мяне гэтым не возьмеш. Масква слязам не вер[ыць], — ужыла яна [настаўніца] у размове з вучнем без усякай па- трэбы і сэнсу гэтую грубую і несправядлівую прымаўку (Я.Ермаловіч. Пачыналася вясна). Нішто не магло даняць каменданта. — Масква слязам не верыць, — адно сцвярджаў ён (Р.Няхай. Туман над стэпам). Абодвум найбольшая радасць была, што так удала пашэнціла ўпаляваць зладзюгу [ката]. І хоць сам ён ужо не ваюе, а жаласна мяўкае ў мяху, але нездарма кажуць: Масква слязам не верыць (Я.Лецка. Дарога ў два канцы). — Прыказкі: Масква слязам не верыць. МАТКА ПАРВЕ ПАЗУХУ, ХАВАЎШЫ ДЛЯ ДЗЯЦЕЙ, А ДЗЕЦІ ПАР- ВУЦЬ ПАЗУХУ, ХАВАЎШЫ АД МАТКІ. Маці больш клапоціцца пра дзяцей, чым дзеці пра маці. Матка апошняе аддасць, нічога не пашкадуе. Кажуць жа, што матка парве пазуху, хаваўшы для дзяцей, а дзеці пар- вуць пазуху, хаваўшы ад маткі. Яна дзень пры дні думае пра сына, зга- 124