яшчэ ў саку. (Хто што думае, то й сніцца — сніць так курыцу лісіца.)
(К.Крапіва. Біблія).
— Рапановіч: Ліса спіць, а курэй бачыць. Прыказкі: Ліса спіць і курэй
лічыць. Ліса і ў сне курэй бачыць.
ЛІСЛІВАЕ
(ЛАСКАВАЕ,
ПАКОРНАЕ)
ЦЯЛЯ
(ЦЯЛЯТКА)
ДЗВЮХ
МА-
ТАК (ДЗВЕ МАТКІ) ССЕ. Хто ўсім дагаджае, той карыстаецца іх апе-
кай, дапамогай, прыхільнасцю. «Ліслівае цяля дзве маткі ссе». Вы гэту
прыказку, напэўна, чулі ўсе. Але на практыцы выходзіць, што і цяля-
ткам часта шкодзіць залішне многа малака (К.Крапіва. Ліслівае цяля).
Бач ты, як мякка сцелеш... Бач, як ты ўжо запеў! Ну але, але, ліслівае
цялятка дзве маткі ссе... (П.Місько. Градабой). [Шпакоўскі:] Ну, хоць
бы абняла. [Марфа:] Магу! [Шпакоўскі:] Задушыш! Вар'ятка! [Марфа:]
Ліслівае цялятка дзвюх матак ссе (І.Гурскі. Свае людзі). [Казакевіч]
хітры, мусіць, вельмі, бо надта ўжо ласкавы: ласкавае цялятка дзвюх
матак ссе (В.Супрунчук. Сяргей Сяргеевіч). Бацьку ўсё абяцаюць., ква-
тэру, але не даюць нешта. Ён ужо і з начальствам лаецца. У хаце та-
ксама спакою няма — маці гаворыць, каб бацька не лаяўся, а схадзіў
папрасіў. «Ласкавае цяля дзвюх матак ссе», — кажа яна (А.Кажадуб.
Доўгі дзень Мацака). [Навум:] Лепей прышчамі зубамі язык і кланяйся
нізка, пакуль яго мяцеліца ад нас вымеце; бо знаеш: пакорнае цялятка
дзве маткі ссець (В.Дунін-Марцінкевіч. Сялянка).
* Спачатку новы дырэктар стараўся дагадзіць і раённаму начальству,
і людзям, мусіць, чуў пагаворку пра ласкавае цялятка, якое дзвюх матак
ссе (В.Шырко. Споведзь правінцыяла).
— Насовіч: Ласкавае цялятка дзвюх матак ссець; Ляцкі: Ласкавае цяля
дзвюх матак ссець; Прыказкі: Пакорнае цялятка дзве маткі ссе; Ласкавае
(пакорнае, лісявае, ліслівае) цялятка дзве маткі ссе, а гордае — ні адной.
ЛІСТАМ СЦЕЛЕЦЦА, А ЎКУСІЦЬ ЦЭЛІЦЦА. Кажуць з асуджэннем
пра крывадушнага чалавека. — Дайце мне любое заданне... Я... — Ліс-
там сцелецца, — гаварыў Шпакоўскі, — а ўкусіць цэліцца (І.Гурскі.
Лясныя салдаты).
— Прыказкі: Лістам сцелецца, а ўкусіць цэліцца.
ЛІХА БЕЗ ДАБРА НЕ БЫВАЕ. Гл. Няма ліха без дабра.
ЛІШНЯГА І СВІННІ НЕ ЯДУЦЬ (СВІННЯ НЕ ЕСЦЬ). Залішняе, праз-
мернае ў дзеяннях, паводзінах асуджаецца. Кажуць як пажаданне захоў-
ваць пачуццё меры. Сін.: Што задужа, то не здрова. — Кепскі з мяне
божы служка, — жартам адказаў Лабановіч. — Вельмі добрым і не
трэба быць. Не дужа ўдавайся ў святасць, бо лішняга і свінні не ядуць...
(Я.Колас. На ростанях). Стары разлічыўся, паклаў наверх яшчэ дзеся-
тку, але Алачка рашуча засунула яе яму ў кішэню: а вось гэта рабіць не
трэба, лішняга і свінні не ядуць (М.Герчык. Вяртанне да сябе). —
Толькі ты, мамачка, нічога лішняга не гавары; ён чалавек далікатны, не
глядзі, што трактарыст. Ён завочна інстытут катае. — Лішняга не
скажу. Лішняга і свіння не есць... (М.Пянкрат. Прынцыповы пасаг).
— Насовіч: Што надта, таго і свінні не ядуць; Федароўскі: Лішняга то
і свіння не есць; Прыказкі: Лішняга і свінні не ядуць; Праз меру і свінні
не ядуць.
ЛЫЖКА
ДЗЁГЦЮ
ПСУЕ
БОЧКУ
МЁДУ.
Гл.
Адна
лыжка
дзёгцю
псуе бочку мёда.
ЛЫСАЕ ЦЯЛЯТКА І ЗДОХНЕ З ЛЫСІНКАЙ. Гл. Як (калі) удасца жа-
рабё (бычок) з лысінкай, дык і здохне такім.
ЛЮБІЎ ДОБРАЕ, ПАЛЮБІ Ж І ЗЛОЕ. Ужываецца як павучанне цярпліва
пераносіць нечаканыя непрыемнасці. [Ян, зрывае чапец з галавы Навума:]
Якое гэта брыдкае пудзіла!.. Адказвай, д'ябал пракляты, хто ты? [На-
119
Дадатковыя словы
варятка, дябал
6 👁