НА — НАПАДЗЕННЕ. [Стась:] Самая лепшая абарона — нападзенне.
Прапаную выкарыстаць гэты канфлікт і прад'явіць ім [кіраўнікам]
нашы патрабаванні (В.Зуб. Юнацтва рыцара).
— Ліцвінка: Найлепшая абарона — наступленне.
ЛЕС СЯКУЦЬ — ТРЭСКІ ЛЯЦЯЦЬ. У вялікай справе не бывае без памы-
лак, недахопаў, ахвяр. Гаворыцца як апраўданне, памылак, недахопаў,
ахвяр, якія не закранаюць асноўнага, сутнасці справы. — Сёння знішчым
рыбу, а калі яе развядзеш? — Не турбуйся, — супакоіў старога Ру-
дак, — я ведаю спосаб, як і развесці. А сягоння нічога не зробіш: лес
сякуць — трэскі ляцяць (П.Броўка. Калі зліваюцца рэкі). За вымуша-
ныя ўцёкі з мястэчка, страчаны набытак Макар ні на кога не крыўда-
ваў, наадварот, паблажліва ўсміхаўся: — Лес сякуць, трэскі ляцяць. Пе-
рагібы, канешне. У новым дзеле бываюць перагібы (І.Навуменка. Апо-
шняя восень). — А навошта ў вёсцы спыніўся? Ты ж лядаўцаў пад удар
падстаўляеш. Ці табе ўсё роўна?.. — Лес сякуць — трэскі ляцяць
(У.Карпаў. Нямігі крывавыя берагі). [Касценя:] Будуем то шмат. Ды
вось кепска, што не заўсёды з розумам... [Садовіч:] Ёсць, ёсць! Але лес
сякуць — трэскі ляцяць (П.Васілеўскі. Твой заўтрашні дзень).
*
[Маша:] Няўжо яны могуць так лёгка растаптаць лёс чалавека?
[Траян:] Могуць. У іх правіла: калі лес сякуць — на трэскі не зважаюць.
[Маша:] Але ж ты не трэска! Ты — чалавек! (М. Матукоўскі. Бездань).
— Прыказкі: Лес сякуць — трэскі ляцяць.
ЛЕТА ГОД КОРМІЦЬ. Гл. Летні дзень год корміць.
ЛЕТАМ
КОЖНЫ
КУСЦІК
НАЧАВАЦЬ
(ПЕРАНАЧАВАЦЬ)
ПУСЦІЦЬ.
Летам і пад кусцікам можна пераначаваць. Летам дык яно кожны кусцік
начаваць пусціць, а пачалася восень — ніхто малую ўзяць не хоча. У
кат і сваіх хапае, а хто і баіцца, каб немцы не прычапіліся (Я.Брыль. З
новай кнігі). Цяпер лета, а летам, як сцвярджаюць вопытныя людзі, ко-
жны кусцік пераначаваць пусціць (Я.Васілёнак. Бліскавіца).
— Прыказкі: Улетку кожны кусцік начаваць пусціць.
ЛЕТНІ ДЗЕНЬ ГОД КОРМІЦЬ. Пра зaлeжнacць дабрабыту чалавека ад
таго, як ён стараецца ў касавіцу і жніво. Хоць летняя ноч малая, вячэр-
няя зара праходзіць невялікі кружок над лесам, і зноў на ўсходзе вы-
лазіць сонца, але сход правялі ўвечары, не забываючы, што летні
дзень
—
год
корміць
(Я.Ермаловіч.
Прыкры
вузел).
ЛЕТА
ГОД
КОРМІЦЬ. Адным словам — старацца трэба. Лета год корміць: нельга
марнавацца, маргаць (І.Мележ. Людзі на балоце).
* Прыйшло лета — няма калі спаць. Дзень год корміць (У.Дамашэ-
віч. Ключ да шчасця). Жніво. Пагода — нібы па заказу. Дзень выдаўся
такі, што корміць год. Няма калі ўцерці пот! І зжаць, і змалаціць патрэбна
ўсё адразу (У.Корбан. Калгасніца і певень).
— Прыказкі: Летні дзень зіму корміць.
ЛЁГКАЕ ПЯРО, ДЫ НА СТРАХУ НЕ ЗАКІНЕШ. Не так лёгка зрабіць
што-н., як здаецца. Звычайна ўжываецца як адмоўная рэакцыя на слова
л ё г к а ў папярэднім выказванні. — От пабачыце, ашукаю Алеся. Не
верыце? Як піць даць! Памянеце маё слова. І зусім лёгка ашукаю.
Спадцішка. — Лёгка, гаворыш? — смяялася з Высоцкага. — Лёгкае
пяро, ды на страху не закінеш (В.Праскураў. Зялёная рапсодыя).
— Прыказкі: Лёгкае пер'е (пяро), ды на страху не закінеш.
ЛІСА СПІЦЬ І КУРЭЙ БАЧЫЦЬ. Кажуць з неадабрэннем пра таго, у
каго наўме заўсёды адно і тое ж. Сін.: Каму што, а Базылю аладкі; Каму
што, а свінні месіва.
* Ты выконвай волю божу, дык я так цябе размножу, дзеля нашага
знаёмства павялічу так патомства, — будзе ўнукаў, як пяску: ты ж дзядок
118
Дадатковыя словы
пере, прадявіць
6 👁