Насовіч: Купіў не купіў, а патаргаваць вольна; Прыказкі: Куплю не куплю, патаргаваць можна; Купіў не купіў, а патаргаваць можна. КУРАНЯТ УВОСЕНЬ (ВОСЕННЮ) ЛІЧАЦЬ. Меркаваць пра што-н. трэба па канчатковых выніках. Гаворыцца, калі хто-н. заўчасна радуецца ад мажлівага поспеху ў якой-н. справе. — А ўсё ж ваша возьме, — сцвярджаў стары рабочы, пуцілавец. — Куранят лічаць увосень, — не здаваўся чыгуначнік (І.Гурскі. Вецер веку). Эх, Максім Антонавіч, кура- нят лічаць увосень. Хто ведае, ці яно падсушыць, ці яно падмочыць (І.Шамякін. У добры час). Тады, выходзячы з выканкома, Даміра раз- злавана сказаў Старыковічу: — Куранят увосень лічаць. Паглядзім, у каго болей сена будзе, альбо у мяне, альбо ў хвалёнага вамі ракіцян- скага старшыні (А.Асіпенка. Паплавы). — Можа, хто хоча паправіць Аляксандра ці дапоўніць? — спытаў Кірыленка. — Куранят восенню лічаць, — толькі і сказаў Стукаў (В.Шырко. Дыханне жыта). — Прыказкі: Увосень курчат лічаць; Куранят увосень лічаць; БРС: Куранят увосені лічаць. КУРЫЦА НЕ ПТУШКА, А БАБА НЕ ЧАЛАВЕК. Устар. Гаворыцца як адмоўная ацэнка жанчыны, яе кемлівасці, здатнасці і пад. Нешта яшчэ гаварылі, спрачаліся, і Хіма нічога не разумела. А Нупрэй пахлопаў па плячы. — Вось і пакажаш сваю вучонасць, хе-хе-хе... — Курыца не птушка, а баба — не чалавек... (В.Каваль. За доляю). * У Галапузаўцы.. не было такога чалавека і такой жанчыны (у нас та- ксама кажуць, што баба — не чалавек), якія б не ведалі Банькі Кудлатага (Я.Колас. Ванька Кудлаты). У афіцэрскім асяроддзі прапаршчык Кан- станцін Міцкевіч па-ранейшаму адчуваў сябе чужаком, мужыцкім сынам. Нездарма кажуць: «Курыца не птушка, прапаршчык — не афіцэр» (С.Александровіч. На шырокі прастор). ЛАПАЦЬ БОТУ НЕ ПАРА Гл. Бот лапцю не пара. ЛАСКАВАЕ СЛОВА ШТО ДЗЕНЬ ЯСНЫ (ВЕСНАВЫ). Пра добрае ўра- жанне ад пачутага ласкавага слова. — На зіму пад яблыні гной трэба класці. Тады не памерзнуць, — ласкава раілі вяскоўцы. А ласкавае слова — што дзень ясны (В.Праскураў. Сады цвітуць). — Прыказкі: Ласкавае слова што веснавы дзень. ЛАСКА ПАНСКАЯ НА РАБЫМ (ДОХЛЫМ) КАНІ ЕДЗЕ. Устар. Пан- скія абяцанні, спагада, лагоднасць ненадзейныя, не выклікаюць даверу. Ка- цярына крыкнула першая: «Дручок любіць панскі бычок». Напалоханы пан стаў прасіцца: «Усё аддам, толькі пусціце жывога». Жанчыны ад- ступілі, «Не верце гэтаму жываглоту! — выгукнула Кацярына. — Ласка панская на рабым кані едзе!» (І.Гурскі. Вецер веку). — Ляцкі: Панская ласка на быстрым кані едзе; Янкоўскі: Панская ла- ска на дохлым кані едзе. ЛАСЫ НА ЧУЖЫЯ ПРЫПАСЫ (КАЎБАСЫ). Кажуць з неадабрэннем пра таго, хто прагны, сквапны да чужога. [Пытляваны:] Мусіць, маму шкадуеце пакідаць? Дык мы і маму' забяром. [Туміловіч:] Сват ласы на чужыя прыпасы. Мала таго, што агратэхніка ў мяне забірае, дык яшчэ хоча і лепшую цялятніцу забраць (К.Крапіва. Пяюць жаваранкі). — Ну, 115
Нават дробная праўка будзе карыснай. Не стаўце знакі націску, каб словы лепш знаходзілася праз пошук.
9 👁