Насовіч: Калі худ, не лезь на кут; Федароўскі: Калі худ, не лезь на кут. КАЛІ (ЯК) ТОПІШСЯ, ДЫК (ТО) ЗА БРЫТВУ ХОПІШСЯ (УХОПІШСЯ). У бязвыхадным становішчы, калі няма выбару, звяртаеш- ся нават да безнадзейнага сродку. Сін.: Тапелец і за саломінку хапаецца. Дык вось куды завяла яго [Серафіма] безвыходнасць: да сутарэння, у якім жыве Глеб Кротаў. Ну што ж, калі топішся, дык за брытву ўхопішся (А.Асіпенка. Лабірынты страху). [Аляксей] зарагатаў, прыкры- ваючы шчарбаты рот. — Калі топішся, дык за брытву хопішся (В.Су- прунчук. Сяргей Сяргеевіч). [Папасу] здавалася, што куды лягчэй гала- вой уніз хадзіць, чымся навучыцца грамаце. Але «як топішся, то за бры- тву хопішся», — кажуць людзі (З.Бядуля. Панас на небе). ХТО ТОПІЦЦА, ТОЙ ЗА БРЫТВУ ХОПІЦЦА. Хто топіцца, той за брытву хопіцца. Рубашка адчуваў, што выратаваць яго мог толькі цуд. Ён верыў у гэты цуд. Зрабіць яго павінен быў сам (І.Новікаў. Дарогі скрыжаваліся ў Мінску). * Ты думаеш, Сегенецкі адмовіўся б узяць свайго брата Якуба за па- рабка?.. А калі той не захоча ісці, дык прымушаны будзе рабіць гэта, бо хто гэта спакойна ўмірае з голаду? Калі хто топіцца, дык за востры нож хапаецца (К.Чорны. Ідзі, ідзі). Юзічак, а можа, усё-такі да знахароў з'ездзім, га?.. Калі ўжо і міліцыя не намагае, то, можа, хоць яны памо- гуць. Людцы нездарма кажуць: як топішся, дык і за лязо схопішся... (В.Гігевіч. Палтэргейст). У гэты час яны [Васіль і Антон] пачулі хрыпучы стогн, і чалавечая рука, слабая, брудная, ухапілася за каменны парог каплічкі. Так, як кажа народная мудрасць, калі топяцца — хапаюцца за брытву (Л.Дайнека. Запомнім сябе маладымі). — Прыказкі: Калі топішся, і за брытву хопішся; Хто топіцца, і за брытву хопіцца. КАЛІ (ЯК) ШАНЦУЕ, ТО (ТАДЫ) І ХАЛІМОН ТАНЦУЕ. Гаворыцца пра таго, каму пашанцавала ці павінна пашанцаваць. Сін.: Каму шанцуе, той і ў лапцях танцуе. [Навум:] Відна, ужо ты мяне не міцеш. Яно ка- жуць: калі шанцуе, то і Халімон танцуе. Пайдзём ды навучы мяне, што маю рабіць (В.Дунін-Марцінкевіч. Сялянка). Не першына: калі шанцуе, то і Халімон танцуе, а іншаму куды ні кінь, усюды клін. Вось такія кліны спатыкаў на сваім жыцці Юрка Сухавей (Ядвігін Ш. Шчаслівая). Галагуцкі певень доўга хварэў, але-такі жыве на радасць. Як гэта ка- жуць: як шанцуе, тады і Халімон танцуе... (З.Бядуля. Летапісцы). — Насовіч: І Халімон танцуе, калі яму шанцуе; Прыказкі; Калі шан- цуе, то і Філімон (Хвілімон) танцуе. КАЛЯДКІ — ДОБРЫЯ СВЯТКІ: ПАД'ЕЎ ДЫ НА ПАЛАТКІ Ужываецца як ацэнка каляд —хрысціянскага свята, якое адзначаецца 25 снежня (ка- таліцкія каляды) і 7 студзеня (праваслаўныя каляды). [Альжбета:] Ідзі ды кладзіся спаць. Гэта ж табе тут не карчма! [Сцяпан:] Сон — не кепская рэч. Для чаго калядкі — добрыя святкі, што пад'еў ды на палаткі (Я.Купала. Паўлінка). — Федароўскі: Калядкі — добрыя святкі: наеўся, напіўся да й на па- латкі; Прыказкі: Калядкі — добрыя святкі: пад'еў ды на палаткі. КАЛЯ (ЛЯ) ВАДЫ ХОДЗЯЧЫ НАМОЧЫШСЯ Будучы звязаным з чым-н., можаш аказацца замешаным у што-н. заганнае. Сін.: Каля мукі ходзячы, запылішся. Табе ўжо было папярэджанне ў рэвалюцыі і даволі грознае. Пагуляў, і будзе, бо ты гуляеш з агнём. А ёсць прыказка: каля вады намочышся, каля агню апячэшся (Я.Колас. На ростанях). [Сымо- нка:] Ты на мяне не крыўдуй, дзядзька Рабіна, бо няма роду без выра- дку, але не варта яна гэтага. [Рабіна:] І я так думаю, што не варта, хоць 102