Ятаган [тур. yatagan} м. Сякучая і колючая халодная зороя з выгнутым лязом, распаўсюджаная з XVI ст. у туркаў, арабаў і персаў. ..і часам яму [Гусоўскаму] здавалася, што ён таксама ўмее за сорак крокаў прыкалоць чалавека да сцяны сваім ятаганам (У. Арлоў. Час чумы - МКГ, 52). Азіяцкія, прамыя, як меч, шаблі і шаблі булатныя, змеепадобныя; персідскія, вузкія, як аер, і вострыя, як джала; турэцкія ялмані са сталлю, якая ідзе блакітнымі зорачкамі; ятаганы, падобныя на сярпы і прызначаныя, як і сярпы, для ўдару ўвагнутым бокам; прыдняпроўскія беларускія дзіды паўтарачнай даўжыні і таму прызначаныя для кідання нагой, з пад'ёму ступака, і беларускія іклы, ..іклы, прызначаныя для смяротнай рукапашнай у цеснаце (У Караткевіч. Хрыстос прызямліўся ў Гародні - Выбр. тв., 12). I мужык міжволі гуляў ятаганам, зноў насаджаным на дрэўца (У Караткевіч. Хрыстос прызямліўся ў Гародні - Выбр. тв., 313). Ятво н. Страва. Наш селянін дагэтуль кажа на страву «ятво», славянскае - яство, яства (В. Ластоўскі. Лябірынты -Тв., 80). Ятка [ст.-бел. ятка — мясная лаўка; польск. jatka\ ж. Навес, пад якім гандлявалі на базары, ярмарцы; гандлёвая палатка. Выйдзеце з гэтага пакою на рынак і спытайце, дзе прадаюць ядомыя рэчы? Усякі вам адкажа: -у ятках (В. Ластоўскі. Лябірынты - Тв., 80). Звінелі макітры. Звінелі ўедлівыя жаночыя галасы ад ятак (У Караткевіч. Хрыстос прызямліўся ў Гародні - Выбр. тв., 285). Сярод натоўпу стаяла вялізная ятка, крытая белым ядвабам (У. Караткевіч - ТСБМ, V, 506). Н Месца, дзе прадаюць мяса; мясная лаўка, прылавак. За сценамі.. [астрога] разбегся шырокі рынак з рознымі крамамі і мяснымі яткамі (X. Шынклер - ТСБМ, V, 506). Яхант м. Даўнейшая назва рубіна і сапфіра. Блішчаць паясы, фібулы, мігцяць таямніча і зазыўна яханты і перлы на шыйках дачок (В. Іпатава. Вяшчун Гедзіміна - АД, 321)...памочнікі ўжо трымалі напагатове шлем з пушыстымі лебядзінымі пёрамі над забралам, круглы скураны шчыт з вялікім зялёным яхантам усярэдзіне (В. InaTasa. Альгердава дзіда - АД, 539). У скупых промнях слабога асенняга сонца бліснулі грані з сямю яхантамі ў тонка вырабленых гняздзечках вакол постаці святога на кані, што дзідай пратыкаў змея (там жа, 604). Яцвягі, яцьвягі і ятвягі (судовы, судзіны) мн., адз. яцвяг, м. Група заходнебалцкіх плямёнаў, якія ў I - пачатку II тыс. н. э. жылі на тэрыторыі паміж Нёманам і вярхоўямі ракі Нараў (як самастойны народ яцвягі зніклі ў выніку працяглай агрэсіі з боку палякаў, валынцаў, крывічоў, а потым і Тэўтонскага ордэна; канчаткова зніклі ў 1283 г. пасля падаўлення немцамі прускага паўстання)... натоўп рассунуўся, блі
Дадатковыя словы
зброя, падёму, персаў...і, іклы,..іклы
3 👁