та і інш. Далей чую. пра «цэльналог» людзі баюць (Я. Колас. Пісоўныя работы курсантаў слуцкіх настаўніцкіх курсаў - 36. тв. у 14 т., XI, 33). Цэнтралка ж. Цэнтральная катаржная турма ў дарэвалюцыйнай Расіі, прызначаная галоўным чынам для палітычных зняволеных. У першую нядзелю пасля нашага пераводуў турму запрапанавалі праваслаўным пайсціў царкву, якая таксама знаходзілася ў цэнтралцы (П. Мядзёлка-ТСБМ, V, 269). Цэнтурыён м. У Старажытным Рыме - начальнік часткі легіёна, ваеннага падраздзялення, першапачаткова колькасцю ў 100 чалавек. А Вой-цэнтурыён (у параўн.): А можа, справа зусім не ў гэтым шляхціцы, ён толькі вынік, а не прычына.. Як вой-цэнтурыён, які забіў імператара Антаніна, быў толькі выканаўца, толькі тая рука, што прынесла венцаноснаму смерць, але не прычына яго смерці (В. Чаропка. Храм без Бога - Хр., 249). Цэп м. 1. Від зороі. Алесь іўсе, хто побач з ім, бачылі вілы, доўоні і баявыя цапы натоўпу, што абкружаў іх (У. Караткевіч. Каласы пад сярпом тваім - КС, II, 281). А на Слонімскай, Віленскай, на Пясках народ браўся за сякеры і цапы; стрэламі валілі крыжацкіх коней, спешаных крыжакоў білі кісцянямі (К. Тарасаў. Пагоня на Грунвальд - ТЖ, 322). 2. Прылада для малацьбы збожжа ручным спосабам у выглядзе доўгай палкі (цапільна) з прымацаваным да яе гужыкам драўлянага біча. Па пустым таку б'е зрання Цэп важкі (Я. Купала. На дудцы — 36. тв., II, 279). Ужо час малаціць, Дык цапамі жытцо Будзем дружна мы біць (Я. Купала. Сейбіт - 36. тв., IV, 432). / у параўн...ў сэрцах забубніць трывога пужліва, Як цэп на такавішчы ўбітым (Я. Купала. На паграніччы - 36. тв., IV, 141). // вобразн. На Нямізе снапы сцелюць галовамі, малоцяць цапамі сталёвымі (Я. Купала. Слова аб палку Ігаравым - 36. тв., V, 244). Цэра ж. Высушаны грыб, які запальваецца ад іскры пры высяканні агню. А дзед тым часам кончыў лыка драць, Галля ды буралому нанасіў, На цэру высек іскру красівом, Падзьмуў, і ўміг ахоплены агнём Лом разгарэўся (М. Танк - ТСБМ, V, 270). Коля знайшоў ля рэчкі блішчасты востры каменьчык, выняў з кішэні крэсіва і цэру, пачаў высякаць іскру (А. Ставер - ТСБМ, V, 270). Цэрбер [ад лац. Cerberus з гр. Kerberos] м. (міф.). У старажытнагрэчаскай міфалогіі — люты трохгаловы сабака са змяіным хвастом, які ахоўваў уваход у пекла. // перан. Злосны, люты вартавы. — To нявольна! — крыкнуў Нявіднаму чорны астрожны цэрбер і штурхануў яго ў плечы (Я. Колас - ТСБМ, V, 270). Конь мой цмокаў капытамі па брудных вуліцах, вакол былі замест хат нейкія куратнікі, і адзінным, што адрознівала гэта ад вёскі, былі паласатыя будкі, ля якіх стаялі вуса
Дадатковыя словы
доўбні, зброі
7 👁