Халендзія і хеландзія ж. Цяжкае грузавое судна... моцныя якары ледзь утрымліваюць на месцы цяжкія грузавыя лодзіі — кумварыі, цяжкія баявыя караблі - драмоны, усіі, памфілы. А болый лёгкія стругі і халендзіі калоцяцца намесцы, гатовыя ўзляцець разам з цёмнымі, халодныміхвалямі (В. Іпатава. Залатая жрыца Ашвінаў- АД, 208). Кажуць, што якраз у такія месяцы разбіваецца аб скалы альбо тоне ў высокіх шалёных хвалях найболыішя колькасць хеландзій (там жа — АД, 189). Халіф і каліф [ад араб. chalifa - спадчыннік, наступнік] м. Вярхоўны правіцель у шэрагу краін мусульманскага Усходу, які аб'ядноўваў у сваіх руках духоўную і свецкую ўладу...слава ім [манголам], што ужо ўзялі Багдад і забілі халіфа (В. Іпатава. Залатая жрыца Ашвінаў АД, 142). 0 Каліф на час - чалавек, які займеў уладу на кароткі тэрмін. На славу працуюць любімыя браты нашы - партызаны. Звярыны жах пасялілі яны ў тупыя чарапы нямецкіх каліфаў на час (М. Лынькоў. Блізка вясна Беларусі - ЭСФ, 183). Халіфат (каліфат) м. 1. Феадальная дзяржава, створаная ў выніку арабскага заваявання, якую ўзначальваў халіф. Выходзіла сапраўды, што ў халіфаце, які, як ненасытны звер, глытаў усе нявольніцкія партыі жанчын і патрабаваў яшчэ, цяпер не для папаўнення гарэмаў (В. Іпатава. Залатая жрыца Ашвінаў - АД, 142). 2. Сістэма мусульманскага феадальнага кіравання, пры якой халіф спалучаў свецкую ўладу з духоўнай. Халоп м. 1. У Старажытнай Русі - падняволеная асоба, па становішчы блізкая да раба; у XII-XVIII стст. - асабіста залежная ад феадала асоба. У найбольш цяжкім становішчы знаходзілася «чэлядзь нявольная» - халопы, якія з'яўляліся ўласнасцю феадала (М. Алексютовіч ТСБМ, V, 173). Быў гэты Саўка халоп шляхціца Галынскага (У Арлоў. Міласць князя Гераніма - МКГ, 195). [Жрэц:] - За [забойства] знатнага, такога, як ты [Гердзень], - [плацяць] пятнаццаць грыўнаў. А за простага халопа - паўгрыўны (В. Іпатава. Вяшчун Гедзіміна - АД, 361). He крыўдзілі людзі пасадніка і сябе, так шпіо бывала, што забіралі ў халопыўсю сям'ю, якая немагла выплаціць прызначаных кунаў і пенязяў (там жа, 468). Пасярэдзіне пакоя.. халопы паставілі разьбяны стол (В. Іпатава. За морам Хвалынскім - MX, 5). // Форма звароту да такой асобы. [Гіль:]— А ты, халоп, сумняваешся, што князь Альгерд — найлепшы ў свеце вялікі князь, да якога ідуць майстры з усяго ceemy? (В. Іпатава. Альгердава дзіда - АД, 567). 2. Прыгонны селянін. Халопка ж. Жанчына-сялянка, нявольніца. Пан не шкадаваў гайдука Макара, але ён злаваўся на тое, што нейкая халопка парушыла яго
Дадатковыя словы
абядноўваў, зяўляліся, сямю
1 👁