Слоўнік архаізмаў і гістарызмаў (2007). С. М. Струкава

 ◀  / 658  ▶ 
Усходнікі» мн. Так на Гродзеншчыне называлі ўсіх, хто прыехаў з усходніх абласцей СССР. - Калі ты сядзеў у турме, не памятаеш такога «ўсходніка?» (А. Карпюк. Рэквіем - БД, 52). Усціна ж. Тое, што віціна. Там войт, штоуса круціць, чалавек бывалы, Быў у Гданьску, у Кралеўца плаваў на усціне (В. Чачот. Віншаванне з аказіі імянін філамата Юзефа Яжоўскага - Зан., 24). Усьмовы, прым. Скураны. Успамінаючы той дзень, Жывена лёгка тупала ўсьмовымі вышытымі пантофлямі па вільготнай дарожцы, што зычліва рыпела і крэхкала, як старая бабуля, якую размінаюць пальцы жрацоў (В. Іпатава. Залатая жрыца Ашвінаў - АД, 18). Уток м. і утока ж. Выток. А Стугна, рака ўжо куды не такая, Худы бо ў яе перацёк; Чужыя папіўшы, глынуўшы крыніцы 1 хвалі разліўшы, дзеўток (Я. Купала. Слова аб палку Ігаравым - 36. тв., V, 277). На ягоную [В. Тарасенкі] думку, выраз у летапісе «подойша к Немизу» можа тлумачыцца зусім не як рух да ўтокі гэтае рэчкі, а як пераход да сярэдняга й верхняга ейнага цячэньня. на адлегласьці 2-3 км ад горада Менску (М. Цэлеш. Летапісная Няміза - ХБ, 219). Утранчацца [польск.] незак. Умешвацца. Iратунку няма ніадкуль: ніхто не захоча ўтранчацца ў гэтую справу (М. Цэлеш. Дзікі вецер ХБ, 55). Утул м. Калчан. На полі бязводным ім [воям] смагаю лукі звяло, а ўтулы тугой ім заткала! (Я. Купала. Слова аб палку Ігаравым 36. тв., V, 245). Уцаліць [польск.] зак. Зберагчы, выратаваць. Што датычыць мяне, то дай, Божа, сваё як-кольвекуцаліць! На што мне яшчэ куплёнае сэрца? (М. Цэлеш. Пернікавае сэрца - ХБ, 200). Учан м. Беларускае старажытнае дашчанае судна (з XIII ст. бытавалі на Заходняй Дзвіне, Касплі і іншых рэках). Славянскія стругі, шнекі, бусы і ўчаны трымаюцца на вадзе лепей, але на Дняпры ёсць страшныя камяні, дзе лодкі выцягваюць і валакуць па зямлі (В. Іпатава. Залатая жрыца Ашвінаў- АД, 189). Участак м. Аддзяленне паліцыі ў дарэвалюцыйнай Расіі, а таксама будынак, у якім размяшчалася такая ўстанова. А Участкі-пастарункі. Па вёсках спешна будаваліся паліцэйскія ўчасткі-пастарункі, па гарадах і мястэчках — гарнізонныя казармы (М. Паслядовіч - ТСБМ, V, 93). Ушчыплівы, прым. З'едлівы, калючы, кплівы. - Мяне і сяброў маіх прадаў. абабраў караля... Занадта ты ўшчыплівы. Вось за пгую ўшчыплівасць з нас, за зладзеяватасць.. цябе шчыкаць будуць шчыпцамі, абцугамі ды клешнямі (У. Караткевіч. Чорны замак Альшанскі
Нават дробная праўка будзе карыснай. Не стаўце знак націску, каб слова лепш знаходзілася праз пошук.

Дадатковыя словы

зедлівы, немйз
1 👁
 ◀  / 658  ▶