Слоўнік архаізмаў і гістарызмаў (2007). С. М. Струкава

 ◀  / 658  ▶ 
кі-дысыдэнты падбухпюрвалі нас». Ужо мы змоўшчыкі, чарнакніжнікі, ворагі і паўстанцы, віжы і шпегі (У Караткевіч. Хрыстос прызямліўся ў Гародні - Выбр. тв., 212). Схізматычка, ж. да схізматык. Непрыязнь да схізматычкі, якая нават ад кароны праз веру адмовілася.., адразу пагасла, пані палюбіла «сваю каралеву» за яе павагу да іх веры, за яе прастату і свойскасць ніякай пыхі (I. Шамякін. Вялікая княгіня - ВК, 171-172). Сходка ж. (разм). 1. У дарэвалюцыйпай Расіі - сход прадстаўнікоў сельскай абшчыны. Н Рэвалюцыйны сход рабочых, студэнтаў і інш. За горадам была падпольная сходка, на якую паліцыя па нечым даносе зрабіла аблаву (Р. Мурашка - ТСБМ, У. 412). 2. У Беларусі ў канцы XIX - пачатку XX ст. - нізавая (цэхавая) сацыял-дэмакратычная ячэйка, якая аб'ядноўвала рабочых (рамеснікаў) адной прафесіі. Сціло н. Тое, што пісала. У стылыя зімовыя ночы зорак не было, я вылічваў іх ход, крэмзаючы вострым сцілом па васковай табліцы, і часам, раззлаваўшыся, шпурляў кавалкі воскуў агонь (В. Іпатава. Вяшчун Гедзіміна - АД, 335). «Дык загадай яе [памочніцу] сцяць горлам!» — Гедзімін адкідае сціло, ваявода і маршалак адступаюць ад стала, у іхніх вачах спалох (В. Іпатава. Вяшчун Гедзіміна - АД, 376). Сцяг м. Вайсковае падраздзяленне колькасцю ў 50 чалавек. - Хто на варце? — Старшы дружыннік Мсцібог з усім сваім сцягам. I сцяг Халадка (Л. Дайнека. Меч князя Вячкі - МКВ, 33). Сцягач м. (разм). Зборшчык падаткаў. Яны [сялянкі] прыйшлі сюды скардзіцца на сцягача падаткаў што замнога ўзяў, што пакрыўдзіў (К. Хромчанка - ТСБМ, V, 423). Сцяты, дзеепрым. Той, каму адсеклі галаву. - He калаціся, не будзеш сцяты, - сказаў Міндоўг (Г. Далідовіч. Кліч роднага звона - КРЗ, 232). Сцяць зак.: 0 Сцяць горлам (сцяць за горла) - забіць, пакараць смерцю. Ен [намеснік князя] нават загадаў сцяць горлам аднаго са слуг, праўда, абвінаваціў яго ў тым, што нібыта ўкраў той у Яксы сярэбраную бяліленку - сасуд для бяліл (В. Іпатава. Залатая жрыца Ашвінаў - АД, 278). Ды цябе вось тут разам з тваімі бацькамі трэба за горла сцяць! (В. Іпатава. Чорная княгіня - Пр., 79). Сыбота ж. Субота. У сыботу праца на хвабрыцы канчалася на дзьве гадзіны раней (М. Цэлеш. Пёрка й іншыя - ХБ, 89). Сыгнэт і сыкгнет [ст.-бел. сыкгнеть, сыгнеть, сикгнеть, сигнеть, секгнеть, сегнеть; лац. signetum] м. Пярсцёнак з пячаткай. — Даўно б пгак, — сказаў Лотр. — Прыцісні да загаду сыкгнет. Вось так. А цяпер паспрабуем, дзякуючы дару, які даў нам бог, прадбачыць усе магчы
Нават дробная праўка будзе карыснай. Не стаўце знак націску, каб слова лепш знаходзілася праз пошук.

Дадатковыя словы

абядноўвала, сйгнеть, сйкгнеть
6 👁
 ◀  / 658  ▶