Слоўнік архаізмаў і гістарызмаў (2007). С. М. Струкава

залаты ланцуг на высокай мармуровай шыі (В. Іпатава. Вяшчун Гедзіміна - АД, 340-341). Кашталянка ж. Жонка ці дачка кашталяна. [Карл]: Грымела лютня, дык не толькі што шляхцянка, А нават дочка гетмана ці кашталянка He пагарджалі сваёй роднай мовай (В. Дунін-Марцінкевіч. Апантаны - Тв., 81). Кашчэй [ст.-бел. коіцей, коірии - 1. Падлетак, хлопчык. 2. Палонны, раб] м. Раб. - Ты хто? — спытаў ён у мяне аслабелым голасам. - Кашчэй? (Л. Дайнека. След ваўкалака - МКВ, 530). Каяльны, прым. да Каялы. Барыса ж Вячаслаўліча нядобрая слава на суд прывяла на апошні і ў зялёным зацінні каяльным божую пасцель паслала за крыўду Алегаву (Я. Купала. Слова аб палку Ігаравым 36. тв., У, 239). Квадрывій м. Цыкл чатырох навучальных дысцыплін (арыфметыкі, геаметрыі, астраноміі, музыкі) у сярэднявечных беларускіх школах. He ведала дабрадзейка наша, што вучыўя некаліў брацкай школе трывій з квадрывіем, хоць і не давучыўся (У. Арлоў. Міласць князя Гераніма - ПМЛ, 166). Кварта [ст.-бел. квартсг, лац. guarta - чвэрць] ж. 1. Даўнейшая мера вадкіх і сыпкіх рэчываў, роўная чацвёртай частцы гарца, або 0,70577 л. [Навум] (з павагаю): Ціха, дурні! то... камета. А коль хочаш знаць ту весць, Кажы дзве кварты паднесць! (В. Дунін-Марцінкевіч. Ідылія - Тв., 19). Аморожык Кубел разгуляўся, Са ўсімі шчыра цалаваўся, I кварту трэцюю ўжо ставіў, Iўсёю выпіўкаю правіў (Я. Колас ТСБМ, II, 675). Райскі... вывалак з-за школьных папак кварту гарэлкі і ўрачыста паставіў яе на стол (Я. Колас - Ск., 96)...пачаставаліся з Арцёмам квартаю гарэлкі, добра папалуднавалі, распыталіся дарогу і паехалі далей (В. Ластоўскі. Прыгоды Панаса і Тараса - Тв., 56). Тады замяні мяне, — патрабавальна глянула на яе [Казінту] Жывена. — На сённяшнюю ноч. 1 прынясі кварту медавухі (В. Іпатава. Залатая жрыца Ашвінаў - АД, 107). Банкятуе [пан Патоцкі] з казакамі, Мёд, віно п'е квартай (Я. Купала. Бандароўна - 36. тв., V, 83). Толькі тады, калі дзённая спёка стане асабліва бязлітасная, іх ненадоўга адпусцяць у цянёк, дадуць па кавалку хлеба са скрыльком мяса і па кварце халоднай вады (Л. Дайнека. Жалезныя жалуды — ЖЖ, 62). Найлепшы бычок каштаваў 40 грошаў; гарнец піва — 6 грошаў, мёд па 15, кварта гарэлкі - 20 (А. Карпюк. Белая дама - БД, 273). - Кварта стоіць цяпер злоты, Во раздолле нам, Дзям'ян! 3 панядзелка да суботы Ад дзяшовай будзеш п'ян (К. Вераніцын. Два д'яблы - Зан., 71). 2. Металічны кубак, прыблізна роўны гэтай меры. Антон зачарпНУЎ У вядры і паднёс да губ знаёмую медную кварту (М. Ракітны