камінок da лямпы, чарка da гарэлкі... (Я. Купала. Залессе - 36. тв., VII, 191). Камісар [ст.-бел. комисарь, коммиссарь і інш. - ураднік, які пасылаўся на месцы для выканання спецыяльных абавязкаў; фр. commissaire] м. 1. За мяжой і ў Расіі ў XVIII - пачатку XX ст. - чыноўнік, які ўзначальваў мясцовую адміністрацыю і выконваў паліцэйскія функцыі; наглядчык у маёнтку. [Ціт]: - Заказаў жа ж наш мацар, Ясны, можны камісар, Сабрацца ў карчму чы ў deop. Мал, вялік, збароў чы хвор, Воііт усіх кіём пагнаў (В. Дунін-Марцінкевіч. Ідылія - Тв., 19). ..у паўночнай частцы Міншчыны - на Барысаўшчыне ці на Ігуменшчыне - павінен быў з'яеіцца новы акруговы камісар ад нелегальнага кіраўніцтва (М. Віж. Лабірынт - Л, 23). Ураё Княства таксама не ў захапленні, бо залежыць ад французскага камісара (У. Арлоў. Сны імператара - МКГ, 114). Пан Крулеўскі назначаецца павятовым камісарам, еойтаў па еаласцях стаеяць (Я. Колас - ТСБМ, II, 603). П Кіраўнік некалькіх маёнткаў у буйнога землеўласніка, якому падпарадкоўваліся кіраўнікі асобных маёнткаў - аканомы. Найперш еыпраеіўся da камісара князёў Агінскіх прасіць пратэкцыі, той мяне прыняў на службу, загадаў практыкавацца ў пісанні і вучыцца рэгістратуры (Ян Баршчэўскі. Бура - Выбр. тв., 178). 2. 3 1918 па 1942 г. (з перапынкамі) - упаўнаважаная кампартыяй і савецкім кіраўніцтвам асоба, якая разам з камандзірам воінскай часці несла адказнасць за палітычнае, баявое, матэрыяльна-гаспадарчае становішча часці. Многія саеецкія еоіны - з беларускай інтэлігенцыі каманозіры, камісары, палітработнікі за праяўленыя боблесць і геройства ў барацьбе з нямецкімі захватчыкамі ўзнагароджаны ордэнамі і медалямі Савецкага Саюза (Я. Купала. Айчынная вайна і беларуская інтэлігенцыя - 36. тв., VII, 394). 3. У СССР і БССР у 1917-1946 гг., да ўтварэння міністэрстваў, член ўрада, які ўзначальваў наркамат (народны камісарыят). 4. У Вялікім княстве Літоўскім - член камісіі, прызначанай вялікім князем, радай або сеймам для разгляду судовай справы або выканання пэўнага даручэння. Камісарый м. Тое, што камісар у I знач. -До,- сказаў камісарый. Агаеарыў цябе той самы чалавек (У Караткевіч. Хрыстос прызямліўся ў Гародні - Выбр. тв., 210). Камісарж [польск. komisarz] м. Камісар...пана Крулеўскага прызначылі павятовым «камісаржам» (Я. Колас. Дрыгва - Др., 16). Ваяеодствы, староствы, павятовыя «камісаржы», войты, пастарункі — ужо адны гэтыя голыя формулы змушалі падазрона настаеіць вушы і станавіцца da ўсяго гэтага скептычна, еарожа, безнадзейна (там жа