Слоўнік архаізмаў і гістарызмаў (2007). С. М. Струкава

 ◀  / 658  ▶ 
вызначыў падатак, За гушчыню ж яго вачок накінуў злотых з паўдзесятак - Плаці, Сымоне, і маўчок (Я. Колас. Рыбакова хата - 36. тв. у 12 т., VIII, 10). 3. Назва дуката ў XIV-XV стст. Злюб [ст.-бел. злюбь - дамоўленасць, пагадненне] м. Шлюб. [Халадок:] - Нізка кланяецца ён тваім бацькам, - тут воі пакланіліся ў пояс, - і просіць іх, каб дазволілі яму злюб з табою, князёўна (Л. Дайнека. Меч князя Вячкі - МКВ, 91). Змеявік, мн. змеевікі м. Усходнеславянскі металічны амулет XIXIV стст. у выглядзе манетападобнай падвескі ці круглага складня, на вонкавым баку якіх звычайна змяшчалася выява хрысціянскай сімволікі (Хрыстос, архангелы, святыя), на адваротным - кругавы надпіс (заклінанне) і «змяінае гняздо», лічыўся засцярогай ад хвароб і немачы. Так, яны ляжалі тут - сярэбраныя браціны для пітва, залатыя грыўны - кожная вагой каля 186 грамаў, двуручныя амфары-карчагі, якія былі імерай ахвярапрынашэнняў змеевікі, чары, а таксама крыштальныя шары-пацікі (В. Іпатава. Залатая жрыца Ашвінаў - АД, 293). А Медальён-змеявік'. Тысячазорная, яна [ноч] велічна плыла над зямлёй, варушыла лісце на дубах, і поўня, як залаты медальён-змеявік, вісела на ейных грудзях, на неабдымным чорным карзне неба, кідаючы бліскучыя палосы на каменную падлогу маёй святліцы (В. Іпатава. Вяшчун Гедзіміна - АД, 456). Мулет-змеявік: Усе моўчкі глядзелі ў бок брамы, на мошчаную каменем дарожку, дзе, шоргаючы ботамі, падбітымі сярэбранымі цвікамі, у чырвоным карзне, з-пад якога выглядала белая кашуля з залатым мулетам-змеевіком на грудзях, велічна ішоў Міндоўг (В.Іпатава. Залатая жрыца Ашвінаў - АД, 70). Знаёмасьць ж. Знаёмства. Пры цяперашняй, асабістай зь ім знаёмасьці я даведаўся, што ён ужо 40 гадоў, як зьбірае матар'ялы і дакуманты да краёвае гісторыі (В. Ластоўскі. Лябірынты - Тв., 77). Знатнік [ст.-бел. знатникь - сваяк] м. Багаты, уплывовы чалавек. Ен можа яшчэ і атрымаць ад караля трэць за выдачу сяброў, гэты знатнік, - прагучаў глухі, але прыемны голас, і я ўбачыў, што да іх падыходзіць дужа худы і высокі, светлавалосы чалавек (У Караткевіч. Чорны замак Альшанскі - 43, 131). Знатны, прым. Які належыць да знаці. Пяць троек, запрэжаных у прыгожыя высокія вазкі з гербамі на дзверцах, падвезлі да князёвага палаца.. знатных гасцей (М. Лупсякоў — ТСБМ, II, 500). Знаць ж. Вышэйшы слой пануючага класа ў буржуазным грамадстве. - I гэта вам не спешчаная віленская знаць, якая ходзіць у касцёл, каб паказаць свае новыя ўборы (В. Іпатава. Чорная княгіня - MX, 314). Фларэнційская знаць лічыла за гонар запрасіць маладога князя з далё
Нават дробная праўка будзе карыснай. Не стаўце знак націску, каб слова лепш знаходзілася праз пошук.

Дадатковыя словы

знатнйкь, матарялы
6 👁
 ◀  / 658  ▶