што сумела састроіць, бо ён татку казаў, што буду хадзіць па калядзё - зайду. Ну дык яны чыкалі яго. Тады зайшоў, сеў ужо ёсці, а эны Гарасім стащь за дзвёры ўзяўшыся, за клямку, сракай завярнуўшыся. А эты ксёнц сеў есці. А тады будзя казаць на маму: - Дай ты тое есці, чым ты дзяцёй кармща. Мама там, знаіш, састрбіла ўжо лёпей. Тады мама мела капусты зварыўшы з баранінай. Наліла. - О, то я знам, жэ то ядзэня. А то ты мне дала мёнса. То мёнса я i сам пггодзёнь зем. А капусту хто мне звара?! То гэта помню я. Ужо былі мы ладныя. Помню надта па харошаму абразіку даў, харашэйшы, ж каму. Злоцаныя нёйкія. I тады гэты ксёнц стаў заходзіць. Тады ўжо мама з таткам Адэлю хрысцші ў ксяндза. Так усё вазілі ў цэркву ў Смургонях. А тыды Адэлю хрысцші ў касцёле i Тофцю хрысцілі ў касцёле. Ужо ні павязлі ў цэркву. Посля ўжо млыны знайшліся. А так па хатах мелі жорны, у жорнах малолі. Як шмат, то цяжка. Але ж бывая на скорую руку, німа калі там ёхаць, так у жарнах змёля, хлеб зарасчыняіш i пячэш. Свіням у жарнах змёліш. У каждай хаце былі жорны. А млын быў у Гярвятах i ў Астраўцы на рэцца. Жывёлу кармілі мукой, ж я ўжо стала помніць. Помню татка наш вазіў у млын. Наваля воз дабра. I курам малолі, i свіням, i сабе малолі. Помню ўжо посля сталі шатраваць ячмёнь. На крупы сшатруя, тады мёля на муку. Шатраваныя бліны ўжо ёлі. А перш дык малолі абы-ж, сёялі. Усяляк было. А зразу малолі хто што меў. Грачыху - так грачысныя добрыя былі бліны. А хто малоў там гарох, ячмёнь - так які ж там ужо блін! Алі елі. Які быў, такі елі. Усё сёялі. Найболяй ужо посля грачыху. I крупкі рабші грачьісныя, кашу варьілі. Мальія дзеці былі, дык помню наша мама кашу грэцкую ўсё дзёцям варьіла. Тады масла ўкіня, на маланэ. Смачная каша была. Булён варылі, скварьші. Крупы варылі, баньвіня варьілі, капусіу. Хто што меў, тое й варьіў. 3 яды нічога ні куплялі. Сваё было ўсё. I бацьвіня было сваё, i бурак быў свой, i капусту садзілі, i моркву садзші, i цыбулю. Бульбы ні надта шмат садзілі. Бывала наш татка цялё пусця гадаваць - так аўсом. Аўса давалі цяляці. А коням - канюшына, сёчкі, авёс. Як я малая была, буракоў ні садзілі каровам. Як каровы ўжо пацёляцца, так якая лішняя бульба, так сасячэ. Які корм быў - такім кармші. Сёчка, трасянка. А вясной ж ні стаё корму, так жалі вёрас хадзілі. (Ніна Осіпаўна Крыжаноўская, 1912 г.н
Дадатковыя словы
бўдзя, бўльба, бўльбы, крўпкі, крўпы, малблі, рўку, сшатрўя, цыбўлю
3 👁