вей — у маі. Ластаўка спявае на світанні, а салавей — увечары. Магчыма, мае i пераносны сэнс. 230. 3 гэтай пары салавей перастае спяваць. 231. Кажуць пра чалавека, які многа гаворыць, а мала робіць. 234. Пра двудушнага i хцівага чалавека. 236. Пра напышлівага чалавека. 241. Дрозд—птушка, якая вельмі грунтоўна i дасканала будуе свае гняздо. У пераносным сэнсе — пра чалавека, які дбае пра сябе i мала спагадае іншым. 244, 245. П л i с i ц а — пліска (Motacilla, рус. трясогузка), птушка з атраду вераб'іных, але ў параўнанні ca звычайным верабем прыгажэйшая, апярэнне яе больш яркае (белае, шэрае i чорнае). Сэнс прыкаэкі ў тым, што ў багатага ўсяго болей, чым у беднага. 246. На першы погляд лёгкая справа, але выканаць яе вельмі цяжка. 247. Гаворыцца чалавеку, які любіць завельмі хваліцца, перабольшваць, часам i прыманіць. 243, 249. Апрача трапнага прыкметнага назірання над жыццём пчол у прыказках ёсць i пераносны сэнс: так гавораць пра пераборлівага чалавека. 253. Пра вечнасць жыцця, прыроды. 254—269. Прыказкі характарызуюць значэнне лесу ў гаспадарцы беларускага селяніна. Лес даваў яму будаўнічы матэрыял, дровы, лыка, зверыну, ягады, грыбы, арэхі, дзічкі, мёд i інш. 262. I лес, i вада аднолькава патрэбны чалавеку, яго гаспадарцы. У той жа час яны аднолькава i небяспечны. 263. Тут, магчыма, табу як водгук вельмі даўніх уяўленняў аб лесе, які месціць у сабе шмат таямнічага, нязведанага i небяспечнага. Гл. таксама 264. 267. Пра чалавека ў стане адчаю, роспачы i бездапаможнасці. 270. Часцей сустракаецца ў выглядзе загадкі на хвою. Тут пра чалавека, які не змяняе свайго характару або выгляду, заўсёды аднолькавы. 271. Прыкмета на нъдвор'е: калі ў час набухания пупышак на дрэвах холадна, ды пры цвіценні будзе яшчэ халадней. Д р ы ж а ц ь м е — старадаўняя форма будучага часу: будзе дрыжаць. 272. Калі на дрэвах ёсць лісце, позна сеяць. Т р а я к — манета ў тры капейкі. 277—278. Прымаўкі могуць быць адрасаваны фаыабэрліваму чалавеку. 287. Пераважна пра бацькоў i патомства. Поры году. Час. Народны каляндар 290. «Пакуль ліст на дрэвах — зіма не стане. На ранні снег падае лісце i прабівае ў ім дзіркі» (тлумач. інфарматара). 296. Маецца на ўвазе, што лагодную зіму было лягчэй перажыць бедным, занядбалым людзям, сіротам, якія не мелі цёплага адзення i добрай хаты. 298. Гл. заўв. 84. 303. Пра змены ў харчаванні селяйіна ўзімку. Куры перасталі несціся, затое забіты перад калядамі кабанчык узбагаціў сялянскі стол салам i каўбасамі. Зразумела, гэта залежала ад ступені забяспечанасці сям'і
Дадатковыя словы
верабіных, нъдворе, сямі
16 👁