Народнае слова (1976). А. Я. Баханькоў

 ◀  / 361  ▶ 
Якія б лексічныя i стылістычныя адценні ні мела слова, яно набывае зусім пэўны сэнс у кантэксце. Складальнік слоўніка, даючы ўсебаковую характарыстыку слова, прыцягвае шырокі ілюстрацыйны матэрыял i гэтым самым паглыбляе тлумачэнне, наглядна паказвае багацце стылістычных рэсурсаў мовы. У. Дабравольекі назапасіў для слоўніка багаты ілюстрацыйны матэрыял, i амаль у кожным распрацаваным артыкуле ёсць адзін-два i нават больш прыкладаў; імі падмацоўваедца кожнае значэнне ў мнагазначным слове, перадаюдца стылёвыя асаблівасді ўжывання слова. Багаццем ілюстрацыйнага матэрыялу «Смаленскі абласны слоўнік» значна пераўзыходзіць «Вопыт аблаенога велікарускага слоўніка». Ролю ілюстрацый у «Смаленскім абласным слоўніку» выконваюць пераважна запісы гутарковай мовы; з гэтай мэтай аўтар падае таксама разнастайныя фальклорныя творы: прыказкі i прымаўкі, урыўкі з народных песень, замовы, заклінанні i да т. п. Прада стваралася на аснове матэрыялаў, сабраных для «Смаленскага этнаграфічнага зборніка», таму ілюстрацыямі ў ёй служадь таксама ўрыўкі з апісання абрадаў, звычаяў, побыту: БЛОНЬЕ. Низкое место, где луг залитый водою. По блонню вада разливаитца, Лаўрен дачкой набиваитца; РАСПАЛЗТИСЬ. Разойтись в разные стороны. Як бы ни йна, распаузлисъ бы вы, як мыши, стог зъеуши; РАСТИРАЙ. Вышпорка, проборка. Пагадзи, малый, пагадзи: было табе скульлё, будзиць и мульлё, будзицъ табе слаўный расцигай; ХАПАНАЯ. Краденае. Луччи латаная, чимся хапаная — прашней будить. У рэестры знойдзем шмат агульнавядомых слоў, якія не маюдь i не патрабуюдь тлумачэнняў. Відаць, аўтар іх падаваў толькі дзеля таго, каб пры іх паведаміць дікавы выраз, прыказку, прымаўку ці апісаць абрад, звычай: НИТКА. Когда промочит кого-нибудь дождь, говорят: Живой нитки на ём нетути; дожь обмачиу; ЯЙЦО. От ийца атальлетъ (о воре, не расстающемся ни с чем); ШПАК- Скворец. Шпаки прилятели на сораки — весна ранняя. Шпака зъел — прозевал. Нязначная колькасць слоў засталася без ілюстрацый. У слоўніку сустракаецда некалькі артыкулаў, у якіх прыклады не адпавядаюць рэестраваму слову. Напрыклад, загаловачнае слова дзюбка са значэннем 'кончик человеческого носа, клюв' падмацоўваецца прыкладам
Нават дробная праўка будзе карыснай. Не стаўце знак націску, каб слова лепш знаходзілася праз пошук.
3 👁
 ◀  / 361  ▶