Народная словатворчасць (1979). А. А. Крывіцкі, І. Я. Яшкін

 ◀  / 337  ▶ 
В ял i кая колькасць слоў, якімІ карыстаўся бацька ў працзсе сваёй працы, адносіцца да агульнавядомай беларускай лексікі: асялок, кузня, каваль, гайка, гартабань, загартаваць, клешны, малаток, нажоука, напільнік, паяльнік, паяць, сталь i шмат іншых. Частка з іх адрозніваецца ад літаратурнай лексікі толькі фанетычна: атвёртка, волаво, жалезо, зубіло, кавадло, карытоt паткова i інш. Шмат запазычанняў з нямецкай мовы праз польскую: апцэнгі— абцугі, зайзаяр — саляная кіслата, рашпіль — рашпільны напільнік, флякцэнгі — нласкагубцы, шнайдэза — разец, шмэргяль — наждак, шуфлера — штангенциркуль i інш., а таксама з полистай мовы: лютаваць — літаваць, паяць, цына — волава, лютаванё — паянне, нанынё — інструмент, прылада, магнэс — магніт, клямра — клямар, трыба — шасцярня i інш. 3 1939 г. у кавальскую лексіку пачалі пранікаць словы з рускай мовы i выцясняць некаторыя запазычанні з нямецкай i польскай моў: саляная кіслата, паяць, раздвіжны ключ, наждак, клубік i інш. АДРУБГЦЬ зак. Адсячы кусок жалеза, дроту. Дрот ці жалезо нагрэяш начырвоно i тады лёхко адрубіш. АПЦЭ'НГІ толькі мн. Абцугі. Апцэнгамі возьмяш гарачаё жалезо i ў воду — закаліць, трымаяш, покуль астыгня. Апцэнгамі ашчыквалі ўхналі. АТВЁРТКА ж. Адвёртка. БОРМАШЫ'НКА ж. Ручны дрыль. Ручная была ў міне бормашынка, свідраваў дзюркі ў шыны ў сані, пат калёса. Чы мала дзе трэба дзюрку прасвідраваць. ВАРЬКЦЦА незак. Награвацца да чырвонага колеру (пра жалеза). Жалезо як варыцца — гэто як грэяцца, то пасыпаць жалезо пяском трэба, скурка палучаяцца, жалезо пат пяском парыцца. ВАСЭРВАТА ж. Грунтвага, ватэрпас. ВО'ЛАВО н. Волава. ВЯРСТА'К м. Рабочы стол каваля ў кузні. Да вярстака прыкрэплены шрупстак. На вярстаку паложыш i апцушкі малыя, i цвічкі, i малаток, i бляшку якую, усё, іато трэба пад рукамі. ГАЛСУУКА ж. Плешка (цвіка, гайкі). У шрубе галоўка чатырохкантовая, таўшчэйшая, як у цьвіку. ГАРНО' н. Горан. ГАТЭ'ЛЬ м. Шып (y падкове). У паткове наваруюцца тры гатэлі
Нават дробная праўка будзе карыснай. Не стаўце знак націску, каб слова лепш знаходзілася праз пошук.

Дадатковыя словы

гатэль
2 👁
 ◀  / 337  ▶