Народная лексіка Гомельшчыны ў фальклоры і мастацкай літаратуры (1983)

под самое небясища, да ще трошачки й вышай. Рам., БС, III, 429; Беліца. НЕВІДУ'ШЧЫ прым. у знач. наз. Перан. Адсталы, непісьменны. Хай то мы з табою невідушчыя асталіся, а ім трэба далёка бачыць. Саб., БАС, 23. НЕВЫЛІВА'ЙКА ж. Чарніліца (спецыяльнай формы для зручнага карыстання дзецьмі). Вакуленка ў добрым настроі, расхрыстаўшы гімнасцёрку, сядзіць за сталом, штосьці піша, махаючы ручкай у школьную невылівайку. Нав., СТ, 119. НЕГАДЗГВЫ прым. Нягодны. Ах, ты, змею негадзівы, такі да сякі, то ж ты маіх братоў павешау. ЧК, II, 232; Петр. НЕДАБГРАК м. Рэшткі, астаткі. Яўтушык паспеў на суседавым кані прывезці з альшэўніку вазок дроў, перакінуць з блізкага балота ў двор недабірак стажка рудой асакі. Нав., CT, 66. НЕДАВЕ'РАК м. Чалавек малаверны. Але non напужаў их, што не дась прычасця да пажалитца станавому, каб ены як недаверки, пагнили ў вастрозе. Серж., СРБП, 121; Лучыцы Маз. НЕДАВЯ'РАК м. Зневаж. Чалавек недаверлівы; які не верыць у што-н. ён сказаў такім тонам, быццам быў тут нехта такі, што не верыў, i ён выгаварваў гэтаму недавярку. Мел., II, 132. Паўзі пакуль за намі, а мы аднясём гэтага недавярка i прыйдзем na цябе. Саб., ЗПД, 115. Хай ты гары, накасаўся на маю галаву гад печаны. Бач, што ён хацеў з мяне зрабщь, недавярак. Саб., ЗПД, 46. НЕДАПРА'ДКІ (недопрадки) мн. Астаткі пражы. И послала у сих девок збирать угарки, што с обоих концов паляны, и недопрадки, што з двух концов прадяны, и кинуты. Рам., БС, IV, 117; Доўск Раг. Н ЕД АРЭКА аг. 1. Чалавек ня~ кемлівы, няўмелы. Вахлак! Недарэка! Паглядзі, як патрэскалася i ўзялася пузырамі. Шам., V, 18. Неаднойчы ўжо яна выстаўляла яго перад людзьмі недарэкам. Шам., VI, 73. 2. Няўклюда. Фу, якая недарэка! Дзе былі яго вочы? Як ён мог звязацца з такой? Шам., IV, 380. НЕ'ЕДЗЬ ж. Недаяданне, голад. Ад неедзі не гаварыў, а ледзьледзь шаптаў. Рак., БВ, 61. НЕЗАПО'МНЫ прым. Незапамятны, спрадвечны. Стары дуплянаты ясакар як бы самой прыродай яшчэ з незапомных часоў ynicaны ў каралінскі пейзаж. Саб., I, 194. НЕЗАУВА'ЖНА прысл. Непрыкметна, неўзаметку. Незаўважна ён падліў у... шклянку каньяку. Саб., I, 158. Н ЕЗВШ Я Ц Ь незак. Выбачаць. Радч., ГНП, 10. НЕЗДАЛЯ'КА аг. Чалавек слабасільны, хваравіты. Упершыню тады Ласка адчула, якім балючым можа быць удар бізуна ў гэтага нездалякі Цераха. Дан., НД, 90. Адкуль i сіла ў нездалякі старога знайшлася, каб трохі, сагнуў бы Васіля. Мел., V, 364. «Ліха бо ведае гэтага нездаляку»,— падзівіўся сам сабе Ахвіцэрык. Дан., ЗА, 65. Гэй вы, нездалякі! Цэлыя дні тут топчацеся, а работы не відаць. Мел., I, 321. НЕЗДАЛЯ'ШЧЫ прым. Слабасільны, хваравіты. Так я чалавек нездаляшчы ўжо, то вельмі прашу наша праўленне паставіць мяне на лёгкую работу, хоць бы да пчол. Саб., ЖЗ, 36. Калі яны — стары i малы — падымаюцца ўгору, дзе ўецца вулачка паўз старую забытую царкву,— адразу відаць, які нездаляшчы дзед. Спатыкаешся, як нездаляшчы конь у баразне. Краўч., НХП, 59. «Куды яго, такого иездаляшчага!» — наўмысна запярэчыла Алена. Мел., I, 274. НЕЗМАГА' + да незмага — не пад сілу. / хацеў узяць любую сабе штуку: там ці аленя, ці рысь, ці што, да незмага: не па