Народная лексіка Гомельшчыны ў фальклоры і мастацкай літаратуры (1983)

 ◀  / 177  ▶ 
варсануў насцаком, што яно, бедное, аж звілося. ІІаўр., ГС, 18. НАУПРАСТКГ (наупростки) прысл. Наўпрост, нацяыькі, напрасткі. Треба итти наупростки. Радч, ГНП, 11; Гом. НАУРО'ЧЫЦЬ (наврочить) зак. Сурочыць. Эр, ОБГІ, 220; Брагін. НАУСКО'ЛЕНКІ прысл. На калені. Марына гатавала вячэру, naліла ў печы, такой нізкай, што для таго, каб паставіць ці выняць віламі чыгунок, станавілася наўсколенкі. Ш ам, ВТБ, 203. НА'ЎХРАСТ прысл. Накрыж (біць, наносячы ўдары крыж-накрыж). Ага, а кали б ён тут быв, да ето чув, да затясав кол пяреворотенъ, з другого конца, да с пярелетка с чорнаго барана с-под правыя пахи вовны настриг, да забив наўхраст. Рам., БС, III, 324; Гом. НАУЧЫ'ЦЕЛЬ м. Настаўнік. Заходзьце, заходзьце, пан наўчыцель. Кап., Ж, 94. НАХАБА м. Нахабнік. Бацька, абураны тым, што пабачыў, i не першы раз тым, як трымаецца з ім гэты нахаба, не зразу знайшоў, што адказаць. Мел., VI, 74. НА'ХЛАШЧ прысл. Насцеж. «Направа»,— камандуе паліцай, І Юля зварочвае ў нахлашч расчыненыя вароты, дзівячыся, якая яна стала чужая сабе i слухмяная. Сач., Д, 203. I я доўга зыраўся на пастраляны, зрашочаны кулямі капот, пагнутую, пакарабачаную кабіну, у якой былі паадчыняны нахлашч дзверы i выбіта да груздачкі шкло. Сач., АП, 357. «Ідзі сюды, сюды»,— i ён таўкае, nixae мяне, што ёсць сілы, у нейкія адчыненыя нахлашч дзверы, у цемру. Сач, ЧН, 173. НАХО'ДЗЩ ЦА незак. Ёсць жаніхі. Пожила меньшая дочка годы три,— находзятца людзи к етой. Рам, БС, III, 155; Навасёлкі Раг. НАХРА'Ш СТАСЦЬ ж. Нахабнасць, бесцырымоннасць. Калі не крывіць душой, дык мне сам Сяргей дужа не спадабаўся сваёй нейкай самаўпэўненай нахрапістасцю. Саб, II, 137. НАЦЯМКУ' прысл. Прыцемкам, досвіткам, на світанні. Дзеля гэтага ён i загадаў яшчэ нацямку падняць... Коўціка. Сач, Д, 163. НАЦЯ'ТА прысл. Наир ужа на (крайняя ступень адчування). Гэта было даўкае, бязлітаснае адчуванне, якое нацята лавіла кожны новы свіст, адзначала кожны выбух. Мел, II, 10. НА'ЧА (начэ) часц. Быццам, як. Калі ты будзеш гэтак мяшацца ў мае справы, то я цябе спяку начэ картоплю! ЧК, II, 290; Рэч. НАЧАВА'ННЕ (ночеваньне) н. Правядзенне дзе-н. ночы. Протерала красная девочка долю чераз свою волю, чераз тое чераз погуляньне, чераз жаниханьне, чераз ночеваньне. Рам, БС, I— II, 149; Перарост Гом. НАЧАРНА' прысл. Па-чорнаму (без каміноў). Дзе-нідзе з расчыненых дзвярэй цягнуўся дым — палілі начарна, без каміноў. Лупе, П, 41. НАШНГЦА (ношница) ж. Бяссонніца. Пехай твой молоденяц возьмя у мое дявицы крыксы и плаксы и ношницы. Рам, БС, V, 32; Карма Гом. НЕАХА'ЙНЖ м. Чалавек неахайны. То маю вас папярэдзіць — калі адважыцеся выбраць мяне за старшыню, неахайнікам, гультаям, абібокам у «Авангардзе» жыцця не будзе. Краўч, НХП, 356. НЕБАГА'ТКА прысл. памянш. крышку, трошкі. Я ў слезах дружка просила: хоть немножко погостюй, Хоть немножко, небогатко. Рам, БС, I—II, 155; Балотня Раг. НЕБЕСПРАМ ЕННА (небезпраменно) прысл. Абавязкова. Поели того небезпраменно хто-небудзь утопитца. Рам. БС, IV, 7; Гом. НЕБЯО'Ш ЧА (небясища) н. П авел. неба. Як наклали огнища
Нават дробная праўка будзе карыснай. Не стаўце знак націску, каб слова лепш знаходзілася праз пошук.

Дадатковыя словы

наврочйть, наупросткй, наурочыць, наусколенкі, научыцель, находзщ, нахраш, начаванне, неахайнж, небагатка, небяош
5 👁
 ◀  / 177  ▶