Непаразуменне. Мати-Марея ни у даразуменш ответ давала янгалу: потому, як ето й можа быть, я сабе й мужа ня мею? Рам., БС, IV, 4; Вылеў Гом. Д А РМ А ЕД м. Той, хто не працуе, а жыве на чужыя сродкі. Я думаю, што камунізм — гэта найвышэйшая форма барацьбы... супраць дурняў, бюракратаў, дармаедау. Шам., IV, 171. ДАСІГНУ'ЦЬ зак. Даскочыць. Бацька хацеу саскочыць з воза на лёд, але не дасігнуў i трапіў таксама ў палонку. Саб., II, 31. Д А СХО Ч У прысл. Удосталь, уволю. I так набыўся тут больш, чым трэба, дасхочу. Сач., А, 22. Праўда, яда была нішчымная, без солі, але я рад быў, што яе было дасхочу i ўсюды, куды б ні пайшоў, куды б ні памкнуўся. Сач., Д, 350. ДАТУ'ЛЯ (дотуля) прысл. Датуль. А ти знаеш ты, чаловеча, дорогу дотуля? Рам., БС, IV, 10; Ветка Гом. ДАУЖ ЭЗНЫ прым. пар. ст. доўгі. А тут штодня сачыняў даўжэзныя пасланкі. Шам., IV, 419. ДАУЖ Э'НЬ (доўжэнь) м. Дошчачка, якой закладваюдь паз у вуллі. Выняли ены з улья снед и доўжэнь. Серж., СРБП, 58; Лучыцы Маз. Д АУМ ЕЦ Ц А зак. Тое, што д ап я ц ь у 2 знач. Сам ён не мог даўмецца, як гэта здарылася. Саб., I, 41. Такую махіну даўмеўся заваліць. Рак., В, 279. Не даўмеўся, за каго выскачыць замуж. Саб., I, 119. ДАУМ ЕЦ Ь зак. Тое, што д апетр ы ц ь. Любіць, дурная. За што толькі, даўмець не магу? Мел., V, 99. Гаварьілі то гаварылі, ды мы нешта не даўмелі. Мел., VI, 81. Параўн. д а п я ць у 3 знач. ДАУНГНА ж. Старадаўнасць. Уся даўніна вылезла — у адзенні, у паводзінах, у твары. Шам., IV, 523. ДАХАД ЗЯТА аг. Чалавек абяссілены, змучаны. Змітро тым часам не быу у санітарным бараки. Там — дахадзягі. Нав., СТ, 287. ДАЩ НА'ЦЬ незак. Даймадь, дапякаць. ён часта дацінаў жонку за тое, што яму амаль заўсёды даводзіцца есці халоднае снеданне. Саб., ЖЗ, 215. Яго дацінаў не фізічны боль,— балела душа. Саб., ЖЗ, 126. А хто прыдумаў самалёт? — даціналі мы Хведзьку. Нав., ТЮ, 131. ДАЦЬ + даць жару — модна напалохаць каго-н. Былі ў старога залатыя рукі, ён рамантаваў зорою, паправіў партызанскую гармату, якая пасля дала добрага жару. Дан., МН, 62. + даць загуды—даць падставу для асуджальных, ганьбавальных размоў. Хорошая яворинка ув лесе була, Увсим яворочкам загуды дала, Ой одного явора, ой полюбила. Ой близко собе посадила. Радч., ГНП, 70; Гом. ф даць ляшча — стукнуць, ударыць модна. Тады ён, стаўшы на дыбачкі, сцягнуў яе з плота i даў добрага ляшча пад зад. Саб., I, 175. ф даць нырца — унадзіцца піць гарэлку. Чаго ў паўлітроўку нырца даў? Губ., НКП, 217. + даць пад дыхала — стукнуць у сонечнае спляценне. Нягледзячы, што «свінячаму хвасту» далі пад дыхала за абразу маёй маткі, не паверыў я ў шчырасць i ласкавасць да мяне тых двух, Шышкі i Лапая. Шам., ВТБ, 82. ♦ даць плескача — гучна ўдарыць па твары. Другая на яе месцы, пэўне, адспавядала б яго, а то яшчэ i плескача дала б па мордзе. Саб., I, 156.ф даць прачуханца — адчытаць, прабраць. Каб я яго знайшоў, су чага сына, даў бы я яму добрага прачуханца. Саб., I, 321. ф дыбка даць — стаць, падняцца на заднія ногі. А пусцілі — тут i пачалося. Такога дыбка конь даў! Пал., КЗС, 18. Д АЧ У' Ш К А-А Д 3ІНГЦА. Гл. а д з i н i ц а. Ой, дачушку-адзініцу на смерць нарадзілі. Б, II, 483; Пухавічы Жытк
Дадатковыя словы
дасігнуць, датуля, зброю, наць
9 👁