Народная лексіка Гомельшчыны ў фальклоры і мастацкай літаратуры (1983)

наверх. Саб., І, 102. 2. Тое, што г а с i ц ь. Таму, як у калгасе даль бацьку пенсію, адзін ужо кагоры год гупае ў кузні молатам Ананас Шведзік. Дан., Н, 6. Параўн. г а х а ц ь, гу х к а ц ь. ГУ'ПНУЦЬ зак. да г у п а ць у 1 знач. У сенцах гупнуу на надлогу начоўкамі, што трапіліся над руку. Мел., VI, 120. ГУРБАЧО'К м. памянш. гурба. Сасновыя пагоркі сухія, па бя рэзніках — азярынкі вады, i толь* кі ў балоцістай гушчэчы сям-там мільгне абледзянелы гурбачок Нав., СТ, 117. ГУСЦЕ'ННЫ (густенный) прым. Пар. ст. Вельмі густы. И трэба им ехать чераз густенный лес. Рам., БС, III, 430; Гом. ГУСЦГЦЦА незак. Расці, разра* стацца густа. Там, на мяжы, гус ціўся маліннік, буяла дрымучая крапіва, у якой аблюбавала несціся адна курыца Лугавых. Дан., ЗА, 61. ГУСЦЯ'Ж м. Гушчар. 3 гусцяжу сляды вывелі на чыстую роўнуьс прасеку — чалавек, відаць, абрадаваны, што выбіўся нарэшце з зараснікаў, папраставаў па ёй. Сач., Д, 74. Дарога, што вілася, бегла спачатку па полі, потыя па гусцяжы — ажынніку, алешніку, маладым асінніку,— пакуль, нарэшце, не ўпаўзла ў лес. Сач., ЧН, 185. Параўн. г ушчэ ч а ў 1 знач. ГУТАТА'ХАЦЦА незак. Гушкацца. А тады на бярэзину ускочила и давай гутатахацца: гутата-гуляля! Рам., БС, IV, 139; Прыбар Гом. ГУХКАЦ Ь незак. Тое, што г ас i ц ь. У кузнях гухкаў аб кавадла молат i цяжка соп кавальскі мех. Сач., БРВ, 65. Параўн. г а х а ц ь, гу п а ць у 2 знач. ГУШЧу'ЧА (гущэча) ж. 1. Тое, што г у с ц я ж. А тут гушчэча вочы выдзирае. Серж., СРБГТ, 94; Лучыцы Маз. Тут няма гарызонту, у лясной гушчэчы сядзіш, нібы ў нейкім вялізным склепе ці ў яме, адрэзаны ад усяго жывога свету. Сач., ЗМП, 239. Ведзе их у гущэчу да ў тхлань. Серж., СРБП, 46; Лучыцы Маз. Хлапчукі-падшывальцы, чапляючыся рукамі за парэпіны кары, залазілі ў самую гушчэчу i абабіралі цвет, каб у выпадку якой прастуды іх маці маглі заварыцъ яго. Саб., I, 22. 2. Гушча (месца найбольшага скопішча каго-н.). Пахадзіў між лавак у людской гушчэчы. Саб., I, 101. ГЫ РКАЦ Ь незак. Груб. Пакрыкваць, злосна адказваць. Я ні на каго не гыркаў. Шам., ВТБ, 292. Параўн. г ы р ч э ц ь. ГЫ РЧЭЦЬ незак. Тое, што г ы рк а ц ь. Адна на пошце гырчэла, другі слова чалавечага не сказаў. Шам., V, 100. ГЭ'ЙКНУЦЬ зак. Крыкнуць (дружна). Гэйкнем-гэйкнем, жыта аж палягае, i ні ў каго голас той не псуўся. Губ., НКП, 247. ГЭ'ПНУЦЦА зак. Шлёпнуцца, пляснуцца. Андрэйка ўсміхнуўся, скрытным рухам кінуў мяч, i ён гэпнуўся аб падлогу. Гам., ША, 35. ГЭ'ПНУЦЬ зак. Стукнуць, ударыць. Да як усхапіў яго за грудкі ды гэпнуў аб зямлю, ажно змей па пояс и той ток ирэзайся. ЧК, I, 232; Петр. ГЭ'СТЫ займ. Гэты. Сумно стало чалавеку ў гэстуй нетры. Серж., СРБП, 94; Лучыцы Маз. ГЭТАКСА'МА прысл. Таксама. Ён апрануты гэтаксама, як i ўночы, калі быў у Гарывадаў. Сач., АП, 257. д ДАБРА'К I м. Добры чалавек. Кошлі i выгналі яго з паравоза, лі знаёмыя салдаты, з якімі ён, Шам., I, 237. дабрак, амаль пасябраваў, прыйДАБРА'К II м. Тое, што г р ы б