Народная лексіка Гомельшчыны ў фальклоры і мастацкай літаратуры (1983)

Параўн. г а х а ц ь, гу п а ць у 2 знач., г у х к а ц ь. ГАСПО'ДКА (господка) ж. памяти. гаспода (дом i жыллё гаспадара). Ой просиць нашей головки Да до нашей господки. Шэйн, III, 412; Дзякавічы Маз. ГАСПО'ДУХНАЧАК (господухночок) м. ласк, уладыка. Кіявскія, пячерскія, уси правяднички праподобныя, станьтя ж вы, господухночки, на помоч рабе божай. Рам., БС, V, 53; Перарост Гом. ГА СЦ ІН А ж. Госці. А хоть жа й пойду в гостину, Навяжу блинов хустину. Дэмб., ООМГ, I, 587; Рагінь Гом. ГАСЦГНЧЫ К (госцинчик) м. памянш. ласунак. Ци не едзе мой бацюхна, Ци не везе госцинчика, Чирвоного да васильчика? Шэйн, III, 441; Дзякавічы Маз. ГА ХАЦ Ь незак. Тое, што г а с i ц ь. У ёй жылісты i cyxi, як яловы корч, Апанас Шведзік так гахаў молатам, што здавалася, сцены не вытрымаюць. Дан., Н, 4. Параўн. г у п а ць у 2 знач., гухк а ц ь. ГВАЗДЗё (гвозде) н. Зборн. Гвоздзі. Справиуся ён и став по стянах гвоздё забіваць. Рам., БС, III, 426. ГЕ'НБА ж. Рот. А патом зрабілі веселье, i я там быў, мёд-віно піў, по барадзе цекло, а ў генбе не было. БКЭ, № 34; Юравічы Рэч. ГЕШЭ'ФТ м. Адносіны з выгаднымі спекуляцыйнымі здзелкамі. Некаторыя з салдат не мінаюць Шастапалішынай хаты, Але тая з самім д'яблам завядзе гешэфты. Нав., СТ, 272. ГІДАУНІ'К (гидовник) м. Агіднік. Ходив Господ Бог по синяму мору, сварився й грозився на гада и на гадину и на гидовника. Рам., БС, V, 121; Нядойка Раг. П Д Л ГВЫ прым. Гадлівы. Начштаба наш, Будыка, чалавек гідлівы, пагнаў хлопца з зямлянкі: «Пайшоў прэч! I не паказвайся мне на вочы!» Шам., V, 122. ГІЛ Я Р А ж. Галера. От, ён казаў гіляру выстроіць, сеў i паехаў побачыць, аткуль рэка взялася. БКЭ, № 38; Ужынец Рэч. Да яны пішуць до отца, штобы он сеў на гіляру І прыехаў до іх на бал. БКЭ, № 38; Ужынец Рэч. ПРЫ 'ЧЫ ЦЦА незак. Валтузіцца. Па ўсім было відаць, што ён ужо гірычыцца тут нямала. Рак., В, 279. Ото ж ён гірычыўся тагды з тым возам сена. Рак., В, 288. ГГЧКА ж. Верхняя частка завязанага мяшка. Ігнаціха трымалася рукамі за гічку мяшка. Кап., СЖЛ, 28. ГЛА'ДКІ (гладкій) прым. 1. Сыты, адкормлены. От гэты конь гладкій, вазьмімо его, покацім жэ ежмо. БКЭ, № 11; Камаровічы Маз. От, то маго суседа кабан гладкій, вазьмімо, задавім. БКЭ, № 11; Камаровічы Маз. 2. Роўны, гладкі (пра паверхню). Переехали гладкое балото, подъезджаюць к лесу. Серж., СРБП, 20; Лучыцы Маз. ГЛАДУ'Н м. Таўстун, здаравяк. «Кумка-галубка, падвязі мяне!» — «О, гладун, штоб сані паламаў». ЧК, I, 171; Гом. ГЛАДЬГШ КА ж. Гладыш. Радч., ГНП, 14; Гом. Чаромха расцвІла ў гародчыках i садках, стаяла ў паліраваных гладышках ледзь не на кожным акне. Нав., Б, 20. ГЛАМ АЗДАВАТЫ прым. Пагард. Насуплены, няўхлюдны. Хата была не вельмі каб сказаць панская, хоць гаспадар, рыжы гламаздаваты мужчына, сустрэў мяне запрашэннем. Саб., I, 55. Таўставаты, немаладога веку ўжо мужчына з глыбокімі пралысінамі, з нейкім гламаздаватым тварам, ён здаўся мне занадта суровым i няўмольным. Саб., II, 136. ГЛА'СНЕНЬКА (гласненько) прысл. памянш. голасна (моцна, гучна). Як у том же судне красна девочка сидить, Красна девица сидить, ена гласненько кри