Народная лексіка Гомельшчыны ў фальклоры і мастацкай літаратуры (1983)

 ◀  / 177  ▶ 
легка, імклІва, са Звонкім грукитам. Гам., ША, 67. ХРУПАСТКГ прым. Крохкі, ломкі. Далёка чуваць крокі — трашчыць пад нагамі хрупасткі лядок. Нав., СТ, 45. ХРЫПА'ТА прысл. 3 хрыпатой. Тыдзень носіцца на ўзмыленым чорным жарабцы Вакуленка па вёсках, не злазячы з каня, хрипата крычыць. Нав., СТ, 162. хсцгвы прым. Неадабр. Хцівы, прагны. Быў сабе адзин поп, да вельми хсцивы да маладзиц. Серж., СРБП, 121; Лучыцы Маз. ХУДАЛ Е'ТАК (худолеток) м. Дзіця слабае, кволае. Да заўдала мне жалосьти чужая сторонка, да не родная мамка, худыя худолетки, дробныя детки. Рам., БС, I—II, 3; Алешня Раг. ХУДАЛ Е'ЦЦЕ (худолетьтя) н. толькі адз. Ліхалецце. И такое, братяц ты мой, худолетьтя було, што ня уродило жита а ни кустика. Рам., БС, IV, 180; Карма Раг. ХУДО'БАНЬКА (худобонька) ж. зборн. ласк, быдла. Тобе, мамко, вся худобонька, А мне бодня и коровонька. Шэйн, III, 437; Дзякавічы Маз. Параўн. х у д о бу ш к а. ХУД О БІН А ж. Карова. «Ну пайшла, пайшла, разбойніца рагатая»,— ласкава падганяу Казімір худобіну. Саб., БАС, 44. ХУДОБ1НКА ж. Ласк, да х удоб i н а. Як жа мы, сынок, перазімуем? Здохне наша худобінка. Кап., СЖЛ, 35. ХУДОБУШ КА ж. Тое, што х удоб а н ь к а. Няхай уся худобушка при мне. Рам., БС, I—II, 64; Перарост Гом. ХУДОТЛ1ВЫ прым. Слабы, кволы, худы. Узяв жёночку худосливую, несчастливую. Радч., ГНП, 155; Гом. ХУ'ЖАЙ прысл. Горш, мацней. То конь плакав, а то ще хужай плача. Рам., БС, III; Гарадзец Раг. ХУ'КАЦЬ незак. Дуць. / па абедзвюх палавінах хаты хадзіў лёгкі прыемны скразнячок — дыхаў халадком, надзімаў фіранку, а часам так хукаў на яе, што яна вылятала за акно. Рак., БВ, 93. ХУНТ м. Фунт. «Хунтаў на сто будзе»,— кажа дзед Мікалай. Сярк., МСТВ, 36. ХУРА' ж. толькі адз. Завіруха, мяцеліца. А деду треба было ехать у хуру. Рам., БС, III, 142; Гом. ХУСТКА-АБШ НЯ НКА. Хустка цёплая, вялікая. Па доўгай чорнай спадніцы, хустцы-абпінянцьі i па нагах, абкручаных анучамі, яе адразу пазнаў Лёнька. Кап., СЖЛ, 28. ХУСТКА-КАНАПЛЯ'НКА ж. Ху стка ў дробныя крапіны, рабая. Падымаецца з месца пажылая настаўніца з Прудка — змізарне: лы, жоўты твар, на плячах сялянская хустка-канаплянка. Нав., ВС, 136. ХУСТКА-ГА'РУСКА ж. Тое, што г а р у с о ў к а. 3 гэтымі словамі Шишка вярнуўся да сваёй жоўтай торбы, нахіліўся, дастаў адтуль хустку-гаруску, спрытным, умелым рухам кінуў яе на плечи Ад ар цы. Шам., ВТБ, 116. ХУСЦІ'НА (хустина) ж. Хустка. А хоть жа й пойду в гостину, Навяжу блинов хустину. Дэмб., ООМГ, I, 578; Рагінь Раг. ХУТАРЭ'Ц м. памянш. хутар. У старога Салвеся Галезніка была надзея зраб'щь свой хутарэц невялічкім раем на зямлі. Саб., I, 167. ХУЧШ Э' прысл. Пар. ст. Хутчэй. Хадзім мы ў гумно — хто пяць коп вымолоціць жыта хучшэ, таго будзе паненка. БКЭ, № 18; Камаровічы Маз. ХЦ ІУНЫ прым. Хцівы, прагны (да ведаў, працы). Хціўнае племя ў ясных палацах мае святло i прастор. Дуд., С, 16. ХЫ'РКНУЦЬ зак. Фыркнуць. Тагды Чаволай зайшов скоту наперад ды як хыркня... Рам., БС, III, 74; Перарост Гом
Нават дробная праўка будзе карыснай. Не стаўце знак націску, каб слова лепш знаходзілася праз пошук.

Дадатковыя словы

гаруска, грукй, етак, зрабщь, хрыпата, худобанька, хукаць, хусціна, хыркнуць
2 👁
 ◀  / 177  ▶