Народная лексіка Гомельшчыны ў фальклоры і мастацкай літаратуры (1983)

чыніў. БКЭ, № 9; Камаровічы Маз. РАУНА'ННЕ н. толькі адз. Параўнанне. Раўнанняў тут колькі i дум для паэта на восеньскім гэтым сухім рубяжы! Грам., B, 72. РАХАВА'ЦЦА (раховацца, роховацца) незак. Раіцца, радзіцца. Собиралися, раховалися: да куды ж, братцы, мы похилимся? Рам., БС, I—II, 450; Раг. Да й роховаўса муш из жоною, Да й роховаўса — госьцей надзяўса. Д-3, ПП, 142; Красная Воля Маз. РАЦЭ'Я ♦ рацэі разводзіць — весна павучальную размову. Няма калі мне з табой тут рацэі разводзіць. Губ., НКП, 384. РА Ч АН ЕЦ м. ласк. рак. Да ты рыбочка, ти вокунец, выдяржи ж ты, покуля выйдя твой рачанец. Рам., БС, V, 53; Карма Гом. РАЧКАВАЦЬ незак. Працаваць цяжка, сагнуўшыся. Так я хачу — п'ю-гуляю, хачу сплю, хачу дзенъ-ноч рачкую — мае дзела. Сач., ЧН, 130. Маці разам з іншымі жанчынамі ад цямна да цямна рачкавала з капаніцай у гародзе. Сач., П, 31. РАЧКАТЫ прым. Вірлавокі, лупаты. Сталі прыглядацца, каб пазнаць, хто такі: густая, пальцы не ўваб'еш, чупрына, тугі мардаты твар, рыжая барада i вочы, рачкатыя, чорныя. Кап., ССА, 10. РВУТКІ прым. Які хутка рвецца (зношваецца), дрэннай якасці. Але ж i палатно, i шарачок, якія яны ні былі моцныя, не рвуткія,— таксама не вечныя. Сач., П, 33. РО'ЖА ж. Бат. Ружа. Стороною, дождик, стороною, На мою руту зелёную, На мою рожу червоную, Чтоб моя рута зеленела, Чтоб моя рожа червонела. Радч., ГНП, 2; Гом. Р О ЗК А ж. Розга. Нилов, ишов, приходя ў другое сяло, ажно там молодица курицу розками сяче. Рам., БС, III, 420; Перарост Гом. РОК м. Год. Едуць аны морэм тым кораблём цэлы рок. БКЭ, № 15; Камаровічы Маз. Р О Н Д ЗЩЬ незак. Правіць, наводзіць парадкі. I пачаў паніч сам рондзіць, пачаў такое рабіць, што людзям жыцця няма. Серж., КАБП, 33; Лучыцы Маз. РО СК ВА СЬ ж. толькі адз. Слота, хлюпота. Вясна, росквась, ручайкі гамоняць, a іх вядуць na хлюпкім снезе босымі i раздзетымі. Рак., B, 237. Р О С П ІС К А ж. Распіска (дакумент). «Ваша цярское вяличастeo, отдайця мою росписку!» — «Нема ў мяне росписки». Рам., БС, III, 170; Мяркулавічы Раг. РОСТАНЬКІ толькі мн. памянш. ростань. Тольки у повночь ти ў повдня иди на ростаньки. Рам., БС, IV, 8; Гом. Калі глядзець адсюль, з ростанек, з-пад ясакара, на Каралін, дык ён увесь як на далоні. Саб., I, 194. Параўн. р а з г а л к а, ра с т а н ц ы. РО'СХРЫСТ м. толькі адз. Месца, дзе адзенне расшпілена i pacxiнута. Батура страляе з нагана тры разы. Ва ўпор, у росхрыст паркалёвай сарочкі на грудзях. Нав., ВС, 98. РУБАН ЕЦ м. Палена. Дацюкаў да канца галіну, паклаў новую i, папляваўшы ў далоні, пачаў яе палавініць на кароткія рубанцы. Рак., СЛС, 92. РУКАВА'ННЕ н. толькі адз. Biтанне за руку. Горка наша ваяванне, Горка наша ваяванне, Ручкі, ножкі рукаванне, Ручкі, ножкі рукаванне. ВП, 179; Маканавічы Рэч. РУКАВ Е'Ц м. Рукаў. Доехала Гапочка до венца, Сипнула золото з рукавца. Шэйн, III, 397; Дзякавічы Маз. РУМ Н УЦ Ь зак. 1. Увайсці куды-н. гуртам, з шумам, адразу запоўніць сабой. Міколка на світанні пайшоў у сваю дарогу, а ўдзень i паліцыякты румнулі ў хату. Саб., I, 308. 2. перан. Хутка, адразу наступіць, запоўніць сабой. Сіняватая асенняя смуга неяк