Народная лексіка Гомельшчыны ў фальклоры і мастацкай літаратуры (1983)

РАСПАЛАНГЦЬ (располонить) ф бадай тебе располонило — каб цябе разарвала. Бодай тебе, мушечка, располонило, як ты молодых жнеечек з голоду поморила. Радч., ГНП, 59; Гом. РАСПА'ТЛАНЫ прым. Раскудлачаны, растрапаны. Валасы яе распатланыя. Саб., I, 147. РАСПЕТРЫ Ц Ь зак. 1. Не зберагчы, раскідаць (пра дабро). Распетрыць можна ўмент, а нажыць — папапяцца, жылы надарвацъ трэба! Мел., VI, 356. 2. Разбіць ушчэнт, размесці. Распет рылі ў пух, каго пабілі, каго арыштавалі, адзін Маслак, здаецца, i выкруціўся. Мел., V, 144. РАСШ СА'Н Н Е (росписаніе) н. толькі адз. Дамоўленасць пісьмовая. И написав записку убогому: иди ты у яго дом, живи, у яго имушаство, по вашам росписанію, як вы росписались. Рам., БС, I V, 107; Маркавічы Гом. РАСПУПЫ Ш Ы ЦЬ зак. Распусдіць пупышкі. Лаза ужо распупышыла свае калматыя коцікі, зазелянела першым, яшчэ не густым, кволым лісцем. Сач., А, 36. РАСП Я К АЦ Ь незак. Модна ўзбуджаць. Злосць, непакой усё больш распякалі яго. Лупе., ВТ, 70. РАССЛУ'ХВАЦЦА (разелухаватца) незак. Старацца расслухаць, разабраць на слых, добра пачуць. Став распытаватца, разслухаватца: ци ня нули дзе, ци не бачили. Рам., БС, III, 155; Навасёлкі Раг. РА ССУСО Л ЬВ АЦ Ь незак. Гаварыць шмат, з усімі падрабязнасцямі. Я, канешне, рас су со ль в аць не люблю, але з людзьмі невінаватымі я гавару вытрымана i ветліва. Мел., IV, 321. У іх калі што не так, то доўга не рассусольваюць. Нав., СД, 317. РАСТАНЦЬГ толькі мн. Тое, што р а з г а д к а. Але ось на растанцох зноў пахилиуса воз дзецюка. Серж., СРБП, 20; Лучыцы Маз. Параўн. р о с т а н ь к і. РАСТАРЭКВАЦЬ незак. Разглагольствавадь. Ияма тут калі растарэкваць попусту. Мел., VI, 31. ён як бы лічыць, i сам ён, i ўсё, што з ім звязана,— усё гэта самае звычайнае. Есць тут пра што растарэкваць. Мел., I, 56. РАСТРЫ БУШ ЬГЦЦА зак. Раскі дацца, разваліцца. Тарас Пятровіч з цяжкасцю нагнуўся i апусціў на ваду кветкі. Хваля падхапіла іх, закружыла І нанесла пайз бераг. Пичок растрыбишыцся. Дан., Ж, 150. РАСТРЫВА'ЦЦА (растрываться) незак. Расставацца. Пришла тая пора — времечко с дружком растрываться. Радч., ГНП, 231; Гом. РАСТУРБАВАЦЬ зак. Устурбаваць. Толькі растурбуеш людзей. Лупе., ВТ, 122. РАСЦВЯЛГЦЬ зак. Перан. Раздражишь. ён не пад'еў, а толькі расцвяліў жывот, падняўся з-за стала. Кап., СЖЛ, 54. РАСЦЯ'ЦЬ (разцяць) I зак. Рассячы, разбіць. Наша стена костена, дружку голову разцела. Шэйн, III, 417; Дзякавічы Маз. РАСЦЯ'ЦЬ II зак. Разняць. Андрэй Данілавіч скрывіўся ў з'едліва-кплівай усмешцы, расцяў кулакі i забарабаніў па спінцы канапкі пальцамі. Рак., БВ, 105. РАСЧА'ЦЬ зак. Пачаць (рабіць што-н.). И начав говорить сам сабе: напрасно й расчав полудновать! Рам., БС, IV, 109; Васільеўка Гом. РАСЧВЯ'КЛЫ прым. Па чым шмат чвякалі. У раечвяклай, стаптанай-ператаптанай людскімі нагамі гразі ляжалі трупы. Сач., П, 38. РАСЧЫ НГЦЬ (разчынідь) I зак. Запаліць святло; развесці, раскласці агонь. Да разчыньмо агонь, то я табе покажу свае дабро, што е ў мене. БКЭ, № 36; Юравічы Рэч. РАСЧЫ НГЦЬ (разчыніць) П зак. Рашчыніць. Взяў хлеб раз5 Зак