Народная лексіка Гомельшчыны ў фальклоры і мастацкай літаратуры (1983)

нікі тыя на сходах. Сач., ЧН, 144. АГІЦГРНІЦА жан. да а г i ц i pH i к. Галаву чмурыць агіцірніца,— пачула Ганна нечы ўедлівы шэпт. Саб. I, 314. АГЛАБІ'НА ж. Перан. Тупіца. Прозвішча Рымарчук. Высокая такая аглабіна. Нав., ВС, 276. АГЛАБЦЫ' толькі мн. Пер а док (саней). Я паклаў на воз свае рэчы i ўсеўся ў аглабцы, поўныя свежай саломы. Сач., БРВ, 155. АГЛАШЭ'ННЫ прым. Бесталковы, дзівацкі. «Чаго ты, як аглашэнны якИ — не разумеем маёй радасці»,— сказаў дзядзька Пракоп. Саб., II, 76. АГО'МАЦЦА зак. Схамянуцца; сабрадца з думкамі. «Што ты вярзеш»— не магла ніяк агомацца ад пачутага Агата. Саб., J, 332. Пакуль немцы агомаліся, то тая дзяўчына ўжо ў ложку ляжыць, нібыта хворая на тыф. Нав., СТ, 271. АГРАШ Ы'ЦЬ зак. Саграшыць. 3 дому яны выйшлі, нічым не аграшыўшыся. Саб., I, 211. АГРУ'ЗЛЫ прым. Які ўрос у зямлю. Хата, як i хлевушок, малая, агрузлая ў зямлю — якраз на адну душу. Кап., А, 17. АГУКАЦ Ь незак. Дзіц. Гаварыць, размаўляць. «Ды дзяцей прывядуць сколькі к дзеду i бабе! — падхапіла маці.— У Вольгі пятае нешта агукае». Мел., V, 185. АДБГЦЬф ад роду адбіць — аддаліць, адхіліць, разлучыць. Што вы мяне, красну дзевушку, ад роду адбілі. Б., II, 95; Старыя Дзятлавічы Гом. АДБЫ 'ЦЬ (отбыть) зак. Страціць (красу). Як пошла к свёкратку молода, Половину красы отбыло, А боли клопату прибыло. Дэмб., ООМГ I, 536; Гом. АДВАЛІЛЦЬ зак. Расчысціць, аслабаніць. Прыйшлі людзі з віламі, з тапарамі, ca стрэльбамі, адвалілі подпал i забілі мядзведзя. ЧК, I, 185; Гом. АДВЯСЦГЦЬ (отвястить) зак. Адказваць (гаварыць у адказ). Яны говораты здрастуй, дзедка! ён отвястив им: здрастуйтя, постороннем люди! Рам., IV, 108; Васільеўка Гом. АДВЯШ ЧА'ЦЬ (атвяшчаць) незак. да а д в я c ц i ц ь. ён злажыўся на яго, хацеў з ружжа ўбіць, а арол той атвяшчае. ЧК, I, 246; Раг. АДГРО'ХАЦЬ зак. Пабудаваць (што-н. вялікае, грандыёзнае). Новую школу можа думаеце адгрохаць? Дан., НД, 341. АДГРУ'КАЦЬ зак. Мінуцца (пра гады). Колькі ж гадоў адгрукала бацьку i колькі ж разоў прысаджваўся, адпачываў. Дан., H, 37. АДГЫ 'РКВАЦЦА незак. Агрызацца (груба адказваць). Аўтушак адгыркваецца: «Куды размахаўся? Хадзі пасядзім». Нав., CT, 341. «Паганаму я не вучыў»,— адгыркваўся бацька. Сач., ЧН, 182. АДДУ'ЦЦА (отдутца) зак. Адтапырыцца. И лэпаа па камни — за пазухой отдулось: суди, каа, пане, по правди: будя и табе, будя и мне. Рам., БС, III, 399; Нісімкавічы Раг. АДДЗЕ'Лж. Атрад. А кароль пасылаў на казакоў новыя аддзелы. Дуд., М, 61. АДЗЁНАК м. Адонак. Лунёў i яшчэ трое адыходзяць падалей ад дарогі i ім шанцу e — знаходзяць даўнішні адзёнак. Нав., СТ, 124. АДЗЕР м. Насціл (на дрэве пад вуллі). Паўзлазили ены на адзёр и легли спаць, а Иванчык аткинуў астрогу да й пашоў к агню. Серж., СРБП, 58. Павёў Иванчык их к адру, прыставіў астрогу й сказаў, каб ены лезли наверх. Серж., СРБП, 58; Лучыцы Маз. АДЗІН АДЗІНКУСЕНЬКІ. Адзінадзінюткі. Старая Арцюшыха была на свеце адна-адзінюсенька. Саб., I, 293. На дварэ-чорная, як сажа, ноч i сярод усяго гэтага адна-адзінюсенькая дзяўчынка, амаль дзіця, з клуначкам за плячыма. Сач., БРВ, 59. АДЗІНА'КІ прым. Аднолькавьт, та