Народная лексіка Гомельшчыны ў фальклоры і мастацкай літаратуры (1983)

ПЯРЭ'ДА й КА а к. Карова ялавая пасля адёлу. Калі мая пярэдайка не запусціцца, то будзеце браць малако ў мяне. Нав., ТЮ, 66. Карова пярэдайка, вот-вот зноу падымецца. Нав., СТ, 219. ПЯРЭ'ДЫ Х м. Перадышка, перадых. Туды маці па нядзелях нос'щь малако, яйкі, а адтуль — гасцінцы, абаранкі, морс у тоустай рабрыстай бутэльцы, які, здаецца, піў бы i піў без пярэдыху. Сярк., МСТВ, 16. ПЯРЭ'ЗВА. Гл. б я с е д а - п я р э з в а. ПЯТНАСТО'ЎКА ж. Штогод перад вялікаднем, у панскім двары наладжваецца масавая лупцоўка дзяўчат, якім споўнілася па пятнаццаць год, щ як завуць тут, пятнастовак. Сач., АП, 127. ПЯЧО'НІК м. Бульбіна печаная. Адбіўся хіба ад сваіх, заблудзіўся i згаладаўся так, што рад пячоніку? Сач., АП, 336. A бульбаю пахне... Я к пячонікі хто пячэ. Сач., БРВ, 21. Здаецца, яны з Алешкам, братам, пяклі на паляне пячонікі, a маці стаяла збоку. Сач., A, 27. Смешныя ў яго выходзілі пячонікі: зверху вуголле, a ўсярэдзіне цвёрдыя як камень,— ні ўкусіць, ні ўгрызці. Рак., БВ, 196. ПЯЧУ'РА ж. Дупло ў затанулай калодзе. Тольки став, а там у пячуры, у борти, два лины. Рам., БС, IV, 8; Гом. Р РА'БЕЙ м. Рабін. Идзе рабей и ног не падыме, тольки шмыгав пантоплями. Яны пацмокали, пакивали галавами да й навели над руки вельми навучнаго рабея ў хату. Серж., СКБП; Лучыцы Маз. РАБЕШАЧАК м. Дзіця (нованароджанае). Старая змяя послала за рабёшачком, што три дни, як родився, Принясли такого рабёшачка. Рам., БС, IV, 116; Доўск Раг. РАБГНІЦА ж. Бат. Рабіна. Полож мене, братец, мой верный товарищ, у зеленом саду, У зеленом садочку на жовтом песочку под рабиницай! Рам., БС, I—II, 55; Гом. РАГАЗА7 ж. Бат. Рагоз. Спачатку па крапіве, якая вельмі пякуча стрыкалася i кусала за голыя лыткі, пасля па зараслях асакі, чароту І рагазы — рагаза акурат выкінула галькі, яны былі яшчэ не тоўстыя i не чорныя. Сач., Д, 217. РАГАТУХА ж. Жанчына смяшлівая. Маўкліва стрыманая спачатку, нязлосна-іранічная недзе ў сярэдзіне абеду, пад канец дзяўчына ператварылася ў вясёлую рагатуху. Шам., V, 186. РАГА'Ч м. Вілкі, якімі ставяць (або вымаюць) у печ гаршкі, чыгуны. За абедам спрытна вылазіў з-за стала, тупаў у шкарпэтках да печы i, ухапіўшы рагач, смела ім лез у яе цёмнае чэрава. Рак., БВ, 94. РА ГУ7 Л Я ж. ласк, карова. Відаць, мала хто здагадваўся раней, што рагулі валодаюць такімі шырокімі талентамі. Нав., ВС, 6. РА'ДАНІЦА (радоница) ж. толькі адз. Рэл. Радаўніца. На радоницу до обеда пашуць, по обеде плачуць, а у вечери скачуць. Дэмб., ООМГ, I, 513. РАДЖО'НЫ (роджоный) прым. Родны (які знаходзіцца ў кроўнай роднасці). Жаль двору вясёлаго, татульки роджонаго. Рам., БС, VII, 30; Гом. Там двое дзеточки спали: Одно дзиця да роджоное, А другое суджоное. Шэйн, III, 425; Дзякавічы Маз. Параўн. р а ж о н ы. РАДЗЕ'НАЧАК (радзеночек):радрадзёначак — вельмі рад. Ой рад-радзеночек Никипорка, што