Народная лексіка Гомельшчыны ў фальклоры і мастацкай літаратуры (1983)

 ◀  / 177  ▶ 
Што ты, Міхаська, хіба ж гэтак усё жыццё ўдаўцом i npaмадзееш?» — пытала яна. Саб., I 323. ПРАМАНТА'ЧЫЦЬ зак. Груб. Прагуляць, патрадідь усё. Пакуль не прамантачыў усяго Хвашчоўскага скарбу. Лупе., ВТ, 260. Маёнтак, лічы, пан даўно прамантачыў, a гэта — рэшткі. Лупе, ВТ, 247. ІІРАМО'Л м. Памол, мліва. Пайшоў Іванька, знайшоў вятрак, атабіў — дванаццаць дзвярэй — i ўзяў пад каменел прамолу. ЧК, II, 161; Перарост Гом. ПРА'ННЕ н. Мыццё. Хвалілася каравайніца, да што ў яе сем capoчак: «Адна на мне, дзве ў пранне, a чатыры ў кудзелі». ЛБВ, 105; Хільчыцы Жытк. ПРАНТ м. Прут (металічны стрыжань). Лезу ў дзірку, якую нехта зрабіў у агароджы, пазгінаўшы сталёвыя пранты так, што можна між імі праціснуцца. Сач., ЧН, 170. A тады падагналі вагоны, цёмныя, з вельмі маленечкімі вокнамі пад самой столлю, да таго ж на іх, гэтых вокнах, былі краты, зробленыя з тоўстых жалезных прантоў,— загадалі naгрузіцца i павезлі. Сач., ЧН, 160. ПРА'НУЦЬ зак. Апранудь. Прышоў чалавек да гасподы ŭ пачаў збиратца ў дарогу: узлажыў чыстую, белую сарочку, абуў новые лапци и прануў чорную свиту. Серж., СРБП, 22; Лучыцы Маз. ПРАНЬГРА аг. Пагард. Прахвост. Фашыст добра ведаў хітрага праныру, бо бачыў у ім шмат якія рысы свайго ўласнага характару. Шам., I, 444. ПРАСЕ'ЧКА ж. Палонка. Я всадзіла хвост у прасечку i сказала: ловісе рыбка веліка i мала! БКЭ, № 23; Камаровічы Маз. Параўн. п p о л у б к а. И РАСКУР НЯ'ТКА (проскурнятко) н. царк, памянш. просвіра, просвірка. Не могу я стояти, колоса держати: Да мой колосок, як мескій пирожок, Да мое зернятко, як проскурнятко. Радч, ГНП, 32; Гом. Параўн. п роек у р к а. ПРАСЛА'ЦЬ (прослать) зак. Паслаць. Прослала ана ему на лаве, а сабе на полцэ. БКЭ, № 14; Камаровічы Маз. ПРАСТАВА'ЦЬ незак. Тое, што п р а м а в а ц ь. Пайшоў nanepaдзе ўсыпанай гравіем дарожкай, што праставала між гонкіх соснаў. Саб., I, 132. Міходзя ківая галавой, узараў: «Давай прастуй цяпер у Баравы лясок!» Рак., СЛС, 8. Высокi i тонкі, трошкі скрыўлены набок — не так ад цяжару, як ад аб'ёмістай ношы,— ён прастуе па сцежцы i ўсё неяк падвіхвае на левой назе, быццам яна ў яго значна даўжэйшая. Рак., СЛС, 42. Платон упоцемку прастуе да ложка. Сач., АП, 226. ПРАСТАРЭ'КАВАЦЬ незак. Гаварыць многа, пустое, несур'ёзнае. Годзе ўжо пра гэта, пайшлі куток які знойдзем. А то сталь на калідоры, на праходзе, прастарэкуем, быццам рабіць нам няма чаго. Сач., А, 83. П РАСТЫ ГН У'ЦЦА (простыгнутца) зак. Працягнудда, прадоўжыцца. Масляная счасливая! Простыгнися до Вялика дня. А хто сиру не дае, Пехай тому нагніе. Шэйн, I, 121; Гом. ПРАСЦЯЧО'К м. памянш. прасцяк. Макаед не падумаў, што такі прасцячок, зацюканы дзецьмі, як Шугачоў, можа быць не менш хітры i праніклівы. Шам., VI, 78. ПРАТВАРЫ'ЦЬ (протворыть) зак. 1. Прыадкрыць. Да хвурью настроіў, да акно протворыў, да як пальнуў, так бусла забіў. БКЭ, № 30; Камаровічы Маз. 2. Расплюшчыць трохі. Так он протворыў очы i гаворыць... БКЭ, № 31; Юравічы Рэч. ПРАТУРЬГЦЬ зак. Прагнаць, выгнаць. Але разумны сакратар райкома абодвух пратурыў. Шам, V, 189. ПРАУЦО'М прысл. Калі цела выцягнута на ўсю даўжыню; ва ўвесь рост. Воўк сутарліва падняў галаву i тут жа апусціў
Нават дробная праўка будзе карыснай. Не стаўце знак націску, каб слова лепш знаходзілася праз пошук.

Дадатковыя словы

абёмістай, збйратца, несурёзнае, нятка, прамантачыць, прануць, прасечка, праслаць, праставаць, прастарэкаваць, пратварыць, прауцом, іірамол
4 👁
 ◀  / 177  ▶