L Я. Яшкін 3 ЛЕКСІКІ ВЁСКІ ДЗЯРЖЫНСК ЛЕЛЬЧЫЦКАГА РАЁНА Вёска Дзяржынск (да 1925 года Радзілавічы) знаходзіцца на самым паўднёвым захадзе Лельчыцкага раёна Гомельскай вобласці. Размешчана яна на левым беразе p. Плаў, за Дамашнім балотам, паміж зарослай рэчкай Рашчыннай i p. Сцвіга- Мясцовыя жыхары называюдь сяОе палешукамі. Асноўная міграцыя насельніцтва (пераважна ў выніку шлюбаў) здаўна назіраецца з паўночнага ўсходу: з в. Букча (16 км), Тонеж (28 км), Глушкевічы (20 км), Слабада (35 км). Калісьді багата моладзі прыйшло ў прымы з в. Буйнавічы (25 км). I ў Буйнавічах, i ў-Дзяржынску i цяпер багата прозвішчаў Бабовіч. Наогул у в. Дзяржынск прозвішчы пераважна заканчваюдца на -Іч: Лукашэвіч, Алесіч i адзінкава на -ак: Дварак, ец: Леўкавец. Гаворка в. Дзяржынск мае фанетыка-граматычныя асаблівасці, характэрныя для паўднёва-заходняга дыялекту, яго паўднёвай, іменна мазырскай групы гаворак. Побач з оканнем i еканнем адзначаецца адсутнасць дзекання i цекання (або наяўнасдь слабага i непаслядоўнага вымаўлення дзь.і ць). Гэта асаблівасць вылучае гаворку в. Дзяржынск, робіць яе астраўной сярод суседніх гаворак. Аднак перасяленцы з в. Колка, а таксама людзі прышлыя ў выніку шлюбаў з Букчы, Тонежы i литых вёсак дзекаюць i цекаюць («ціўкаіОць»). Такое вымаўленне назіраецца i ў іхніх дзяцей. У мове нашчадкаў ад даўніх шлюбных сувязей з Буйнавіч чуецца слабае дзеканне i цеканне, акустычнае ўражанне ад якога цяжка бывае рэалізаваць у запісе. Шыпячыя гукі ў мясцовых жыхароў наогул мяккія, але адзначаюцда i паўмяккія, якія набліжаюдца да двёрдых. Таксама вы.маўляецца i «p». Слабая ётацыя шырока адзначаецца пасля губных. Паслядоўна чуюцца «закрытый» о i e захоўваецца звонкасць зычных (але: дошч, жэртка). Не зусім паслядоўна адзначаецца падаўжэнне зычиых
Дадатковыя словы
зычйых
1 👁