КАЛЮЧЫ прым. Калючы, колкі. Зябір калючы ў гародзі тджа. Жохава. Шчыпчыннік над воз ерам, калючы. Кошка ня есь ёршыка, ён калючы. Багданава, Запруддзе. КАЛЮЧЫНБКІ памянш. Калючынькая трава была - асдт. Самсоны. КАЛЯ, КАЛА прыназ. Каля. А тут во равдк каст каля свайгд гардду. Міцюкова. Раныиы жылі старыкі къла дзяцёй. Марозаўка. Лётасъ къла нас была в ira. Гарадзец. Къла мянё ніхтб ні зьрабіў, акрамя сціклаўсё сам рабіў. Жохава. Къла нас сажълку выкьпьу, i скот пдім. Карал i, Дольдзева, Запруддзе, Кішуроўшчына, Міцюкова, Сукрэмна. К А ЛЯ ДА, КАЛІДА ж. 1. Каляды. Варджуцъ на Каляду, куды шуму панясёцъ, туды замуш пойдзіш. Усю шуму с пёчы, с хаты. Чуцькі. На Кьляду мндга здрак мндга арэхаў, мндга грыбду (прыкмета). Багданава. Тры каляды было: за дзве нядзёлі первая каліда, пірад Новым годам — втарая. На первую каляду вазілі ваду свянцоную с цэркві, вады паспытаюцъ i тады ядуць. Калотку цягалі на Кьляду, палку зацэтцъ i вшакуць. Гарадзец, Дольдзева, Ракаў Засценак. Каліда была блінду напякуць, блін на галаву клалi, скажаш: «Ідзі» [дзяўчына замуж ідзе, сядзі не пойдзе]. Дуброўкі. 2. Апошні дзень перад Калядамі. Каліда - вёчър nepam Кьлядамі. Дольдзева. Каліда сёння, ньзаўтра Къляды. Дольдзева. о ПРАСТАЯ КАЛЯДА. Абрадавая вячэра перад першым днём свята. Каліда пёрвая - пръстая, варуцъ куццю, пат скацерку сёна, завуць мардс. о БАГАТАЯ КАЛЯДА. Абрадавая вячэра перад Новым годам (па старым стылі). Трынагщатага - бъгатая кълзда, пірад Новым годам. Багданава. Жыта, што ставяцъ на кут, аббіваюць на багатую кал яду, аддаюцъ скаціні, каб скот гудуваўся. Запруддзе, Гарадзец. Другая каліда - бъгатъя, nepam Новым годам. Ракаў Засценак. о ТОНШЬКАЯ КАЛІДА. Абрадавая вячэра перад Вадохрышчам. Восшнаццътъга январа - тонтъкъя каліда, куццю с сахъръм ядуць. о БЕДНАЯ КАЛЯДА. Дзень напярэдадні Вадохрышча. Калі на бёдную кьляду здркі, то грыбъг будуцъ (прыкмета). Вялікі Азярэцк, Багданава. О ЁЗДЗІЦБ ПА КАЛЯДЗЁ. Атрымліваць пачастунак за віншаванне з Калядой. Ездзілі па калядзё [поп], давалі яму кілбасу. Дольдзева. КАЛЯДНЩА ж. Каляды. У Калядніцу мардс. Неўгадава. КАЛЯДНЫ прым. Калядны. Нада кълядным пдпілам пасыпацъ па капусці, тады ня будзіць чарвёй па капусці (з назіранняў). Партызаны. I калядныя [песні] был/, i Вялгкадня былі, i валачэбныя. Багданава, Апечкі. КАЛЯДЫ, КОЛЯДЫ, КАЛЁДЫ мн. Каляды. У Къляды нільзя чъсацъ, забіваць гвдздзі, зашываць crndpae. Партызаны. Бярнд прыцягнулі бабе на Каляды. Калддку цягаюцъ, палку зачэпяцъ. Запруддзе. На Каляды гадалі дзёўкі: туфлі брасалі, у зёркала свайгд жаніха відзелі. Буй. У Каляды сбіраюцца ваўкі - у іх ваўчыная свадзьба. Кдляды былі, праз нядзёлю Раждзіствд. Багданава. Дажа кКълядъм пяклі бліны гардхъвъя. Каралевічы. У Къляды саліы каўбасы. Марозаўка, Нямойта. Калі ў Калёды здрък мндга, то грыбьі будуць (прыкмета). Леснікова. КАЛЯДКІ, КАЛЯДАЧКІ памянш. Прыйшлі Каляткі — бліны ды латкі. Партызаны, Вялікі Азярэцк. Калядачкі - бліны, ладачкі, / Прыхадзіце к нам, накармще нас (з песні). Запруддзе. КАЛЯНДРА ж. Каляндра (спецыя, прыправа). Кмін, часндк, каляндру, пёрац клаліў каўбасы. Натдркала часнаку, каляндру. Міцюкова. К АЛ ЯНЫ прым. 1. Каляны, цвёрды. Бульба была каляная, нёлъга пацёрці. Нямойта. Да Штра нада вёнікі візаць, ён мяккі, а пдслі Штра ён къляны. Ракаў
Дадатковыя словы
бліндў, бўдзіць, бўдуць, бўльба, вадў, вшакўць, выкьпьў, галавў, грыбдў, завўць, калядў, капўсці, кьлядў, кілбасў, напякўць, прыцягнўлі, тўфлі, часнакў, ядўць, ямў
6 👁