дзень аддаюць перавагу забіванню казла або тэлевізару (Звязда. 12.07.1987). Назоўнікавы фразеалагізм, вытворны ад суадноснага дзеяслоўнага забіваць казла 'гуляць у даміно'. Забіваць (забіць) двух зайцаў. Агульны для ўсходнесл. м. Дабівацца адначасовага ажыццяулення дзвюх мэт. [Генка:] Так мы зразу забіваем двух зайцау: вырашаем праблему харчавання і рэгулюем рост насельніцтва (К. Крапіва. Брама неўміручасці). Узнік на вобразнай аснове прыказкі За двума зайцамі пагонішся, ніводнага не зловіш як бы насуперак значэнню яе літаральнага плана. Забіць асінавы кол у магілу каго, чаго. Усходнесл. Канчаткова пазбавіцца каго-н., чаго-н. Пара скончыць з аджытымі формамі гаспадаравання на вузкіх палосках і забіць асінавы кол у магілу індывідуальнай гаспадаркі (Я. Колас. Адшчапенец). Узнік у выніку фразеалагізацыі свабоднага спалучэння слоў, звязанага з даўнейшым прымхлівым звычаем забіваць асінавы кол у магілу ведзьмака; гэта нібыта гарантавала, што ён не зможа выходзіць з магілы і шкодзіць людзям. Параўн. ужыванне словазлучэння з прамым значэннем яго кампанентаў: «Закапалі, убілі асінавы кол, далі насып тры сажні высокі» (Я. Купала). Заблудзіць у трох соснах. Гл. блудзіць (заблудзіць) у трох соснах. Заблудная (блудная, аблудная) авечка. Фразеалагізм з аналагічнай вобразнасцю і значэннем ёсць амаль ва ўсіх еўрапейскіх мовах. Абазначае 'чалавек, які збіўся з правільнага жыццёвага шляху' Колькі надзеі паклаў ён [«брат Міша»] на тое, што прывядзе нарэшце «к госпаду» гэтую «заблудную авечку» (Я. Брыль. Праведнікі і зладзеі). Выраз склаўся на базе евангельскай прытчы (Лука, 15, 4–6) пра чалавека, які, «маючы сто авец і згубіўшы адну з іх», пакінуў астатніх у пустыні і пайшоў шукаць заблудную, а знайшоўшы яе, радаваўся «больш, чым дзевяноста дзевяці не заблудным». Так, гаворыцца ў канцы прытчы, «бывае радасць у анёлаў божых і аб адным грэшніку, які каецца». За бортам аказацца, апынуцца і пад. Агульны для ўсходнесл. м. Без справы, без удзелу ў чым-н. Але ж за бортам Андрэй Захаравіч апынуўся па вашай віне, Алена Міхайлаўна (Настаўн. газ. 29.05.1985). Утварыўся ў выніку ўнутрыфразеалагічнай дэрывацыі на аснове ўжо існуючага дзеяслоўнага выразу выкідваць за борт каго, што (гл.), набыў уласцівасці прыслоўных фразеалагізмаў. Забраць за жывое каго. Гл. закрануць за жывое каго
44 👁