Лексіка гаворак Беларускага Прыпяцкага Палесся (2008)

УРУНІВАЦЦА урунівацца незак. 20, 22, 24, 28, 32, 34, 41, 45, 56, 57, 58, 59, 60, 61, 62, 71, 72, 79, 80, 83, 83а, 85, 87, 95, 98, 99, 103, 105, 108, 109, 112, 113, 115, 115а, 116, 116а, 119, 120, 121, 122, 123, 124, 126, 128, 132, 134а, 142, 144, 147, 156, 165а, 167, 174, 184, 197. врунытыс' незак. 67. 1. узыходзіць. // Урунівайецца жыта, разослалос' 132. 2. красаваць 72. // Краску жыто скідайе, урунэлос' 72. УРУНЬ урун' ж. 144, 156. гл. урун. УСНІЦА усніца ж. 124. асцюк. // Усніца ў око упала 124. УСХОДЫ усходы мн. 21, 36, 134а, 156а, 178, 186а, 192а. усходы. УЦЯЦЬ ут'аты зак. 32. зжаць. // О нуткэ, косары, бо нэ рана почалі, хот' нэ рана почалы, а богато ут'алы 32. ХАМУЦЕЦ хомутэц м. 204. гл. хамуцік ХАМУЦІК хамуцік м. 147. круглы раменьчык з дапамогай якога звязваюцца асноўныя часткі цэпа. ХЛУСТ хлуст м. 32. адходы пры малацьбе. ХРАСТКІ хрэсткі мн. 60, 204. 1. невялікая ўкладка снапоў. // У хрэсткі стаўлац' жыта 204. 2. першыя ўсходы 60. ХРАСТОЧКІ храсточкі мн. 156а. маладыя раслінкі ў перыяд ад паяўлення іх з насення да паяўлення пад глебай. ХРАСЦІЦЦА храстыцца незак. 60. узыходзіць. // Храстыцца жыто, малэн'кайі хрэсточкі вылаз'ац 60. ХРЭСНУЦЬ хрэснуты незак. 46. гл. клякаць. // Хрэсло жыто, перэзрэла, полегло 46. ЦАЛІК цалік м. 158, 191. цэлік м. 154. 1. абложная зямля 158, 191. // Цалік между усіх межуйе, не орэцца, посейе картошку у цалік, кал! не вуруйе пароніну 191. 2. агрэх 154. // Колі пашуц', а остаўс'а цэлік, плуг выскачыў 154. ЦАЛІНА цэліна ж. 21, 109, 119, 121, 122а, 130, 134, 146, 147, 156а, 165а, 167, 171, 178. абложная зямля. // Цэліны - то ніколі непаханайе поле 167. Цэліны, которэ не віробено поле, даўніе землі лежац', не уроботены 121. ЦАПІЛА ціпіло н. 32. гл. цапоўе. // Ціпіло што ў руках дэржат 32. ЦАПІЛНА цэпілно н. 27, 105, 108, 109, 144, 149, 156, 157, 178, 183, 184, 197. цэтл'но н. 36, 146. цыпэлно н. 49. ціпылно н. 67. цыпэлно н. 51. ціпілно н. 32, 60, 71, 72, 80, 202, 204. цыпылно н. 26, 29, 98. цапільна. // Корочча палка біч, а доўжэйша - цэпілно 133. ЦАПОУЕ цэпофие н. 147. цапільна. ЦАПОУКА цэпоўка ж. 137. цапільна. ЦВЕДНУЦЬ цведнуты незак. 49. даспяваць. // Жэто дозрывайе, потым жэто цвэднэ 49. ЦВІСЦІ цвісты незак. 21, 27, 29, 137. красаваць. // Цвітэ жыта 21. ЦВЫХЕЛЬ цвыхел' м. 67. цвычэл' м. 41. цвэхол' м. 65. маленькі клінаваты ўчастачак. // Гусы того цвыхл'а жыто зусім обшлы 67. Цвэхол' - бы клынок пол'а, латка 65. ЦУРКА цурка ж. 105, 109, 120, 124, 133, 137, 144, 146, 147, 149, 156, 178, 183, 186, 192, 204. ц'урка ж. 98, 105, 157, 196. драўляны кіёчак з нарэзамі, з дапамогай якога вяжуць снапы. // Голымі рукамі снопа, йак след, не сціснеш - трэба цурка 144. ЦЭП цэп м. 22, 36, 98, 122, 123, 137, 146, 157, 178, 186, 192а, 196, 204. цып м. 109, 144. ціп м. 26, 29, 32, 35, 49, 51, 66, 67, 71, 72, 80, 97, 120, 124, 133, 202. цэп. // Цэпом молотыт' жыто, пшынщ'у, йачмін', окромэ проса. Проса ногамы мнут' 22. У ціпа бійак з граба, а цыпылно з лэшчыны 72. ЦЯРПУГА тэрпуха ж. 32. тэрпуга ж. 31. трыпуга ж. 31. мянташка. // Трыпугойу гострат косу на місці косінн'а 31. ЦЯРПУЖЫЦЬ тэрпужыты незак. 31. мянціць. ЧАЛО чало н. 123, 144. лепшае якаснае зерне. // Чало - жыто само лучша 123. ЧАРКА класці чарку незак. 144. рабіць верх стога. // Ган'у пашл! на стог, йана хорашэ кладзе чарку 144. ЧАРНЕЦЬ чарнеты незак. 156а. паспяваць (аб аўсе). ЧАСТКА частка ж. 35. старая зямельная мера. // У чарку входіт васемнаццац' дес'ацін з'амлі, ус'акайа замл'а і неўраджайнайа, і сенакос, лес, паша 35. ЧАТЫРОХРОЖКІ чатырохрошкі мн. 29, 31, 120. жалезныя вілы. // Чатырохрожкі - вілкі до гнойу, залізныйа, класці гнуй 31. ЧАЦВЯРТАК чэцв'артак м. 142, 156. частка надзела (старое