Лексіка гаворак Беларускага Прыпяцкага Палесся (2008)

ДЗІЧЫНА дычына ж. 79. неўрадлівая, абложная зямля. // Дычына - дыкайе поле, которэ запушчэно 79. ДЗЯБАК дз'обак м. 29. дз'убак м. 26, 32. 1. вастрыё касы 26. 2. вастрыё зуб'я бараны або сярпа 29, 32. ДЗЯРЖАК держак м. 204. дэржак м. 120. дырж'ак м. 67. вілачнік. ДЗЯРЖАЛКА дзержалка н. 126, 144, 147. дзержайло н. 109. гл. дзяржак. ДЗЯРЖАННЕ дз'аржанне н. 146, 149, 156, 178, 183. гл. дзяржак. ДЗЯРНО дырно н. 41, 65, 67. дэрно н. 51, 71, 72. дзірно н. 29. дэрнэ н. 21. 1. дзірван 67. 2. поле, на якім многа дзірвану. // І горалы й драпачовалы, с'оромно дырно, так вросла зымн'а 67. ДЗЯСЯТАК дзес'атак м. 56, 57, 58, 59, 60, 61, 75, 75а, 79, 79а, 83, 85, 87, 93а, 95, 99, 103, 108, 109, 112, 113, 115, 115а, 116, 116а, 119, 120, 122, 123, 124, 128, 129, 130, 131, 132, 133, 134, 137, 142, 167, 174, 190а. дысетак м. 49. маленькая ўкладка з дзесяці снапоў. ДЗЯСЯТКА дзес'атка ж. 60, 91, 122. гл. дзесятак. // Йек хорошу дзес'атку поставіш, то век не зогнійе 122. ДЗЯСЯТКІ дзес аткі мн. 60, 112, 120, 124, 132, 134а. гл. дзесятак. // Пшаніцу, проса, клад ом у дзес'аткі, а йак посохнут, то постав'ат у копу 60. ДОБІРКІ добіркі мн. 120. гл. дакопкі. ДРАК драк м. 75, 75а, 79, 79а, 95. прылада для зрывання гною. // Драком гнуй повырывай; так! драк - тры зубы уніз і палка 79. ДРАНІНА дрэніна ж. 26, 46, 59, 67, 120. дрэнына ж. 26, 187. упершыню апрацаваная зямля. // Пооралы грутка, дрэніну выробіў на поле 26. ДРАПАК драпак м. 35. культыватар. ДРАПАКІ драпак! мн. 31. вілы для гною. // Драпак! - што рвал! гной 31. ДРАПАЧ драпач м. 56, 67, 123. гл. драпак. ДРАПАЧАВАННЕ драпачаванне н. 56, 67. культывацыя. ДРАПАЧАВАЦЬ драпачаваты незак. 67. драпачуваты незак. 65. культываваць. ДРАПАЧЫ драпачы мн. гл. драк. ДРАПАЧЫЦЬ драпачыц' незак. 120. рыхліць. // Перад севам земл'а драпачылас' 120. ДРАПКЫ драпкы мн. 67. гл. грабелькі. ДРАЦЬ драты незак. 60, 67, 98, 105, 120, 124, 126, 132, 133. драц' незак. 27, 196, 202, 204. 1. рабіць крупы 27, 60, 98, 105, 120, 124, 126, 132, 133, 196, 202, 204. 2. упершыню апрацоўваць зямлю 67. ДРАЧ драч м. 144. палка з суччам уверсе, якая ўжываецца для скопвання гною. // Мачэм гнуй накідалы, а драчэм на полі скідалі, зволокалы 144. ДРЭН дрэн м. 35. дзірван. // Йа там і поплава кусок выдрав, або і дрэну, і обробыв зэмл'у 35. ДУБРОВА дуброва ж. 109, 183. 1. узвышаны ўчастак поля 109. // У дуброві добрэ родзіц' 109. 2. сенакос на ўзвышаным месце 183. // Скасілі ўсе дубровы 183. ДУЖКА дужка ж. 149, 156, 183, 184. гл. грыбок. ДУПА дупа ж. 26, 31. гл. галава. // У дупе руку ткнэмо, чы сухэйе жыто 26. ДУРЭЦ дурэц м. 178. чорнае зерне ў пшаніцы. ДУЧКА дучка ж. 197. дзірка ў жорнах, у якую засыпаюць збожжа. ДЫМІЦЬ дыміц' незак. 103, 156а. апыляцца. // Жуіта адкрасавала, дыміц' 156а. ДЫРНЯК/ дырн'ак м. 1. кавалак зымн! с травойу, с коріннем, шт'о ны розорваты 67. 2. новіна. // На дэрн'аку картошка ўродыла 72. ДЫШАЛЬ дышэл' м. 36, 49, 67. дышаль. ЕЗДАВІК йездовік м. 133. пагоншчык валоў. // Йездовік кажэн хто маў волы 133. ЕЗДАВЫ йездавы м. 196. гл. ездавік. ЖАТНІК жатнік м. 124. жнец. // Жатнікі пошл! тэперыка раней был! бойовейе 124. ЖАУКЛІНЕЦ жоўклінец' м. 103. жоўты пясок. ЖАУЦІНЕЦ жоўцінец м. 112, 134а. гл. жаўклінец. // Глыбей достаў до жоўцінца 112. ЖАЦЬ жаты незак. 26, 27, 98, 105, 120, 123, 124, 126, 132, 146, 147, 149, 156, 183. ж'аты незак. 22, 29, 67. жэты незак. 72. жац' незак. 122, 133, 146, 196, 204. жыйаты незак. 23. жаць. // Рукамы жыто ж' аты му, чы жнываркыйу 67. ЖАЧКА жачка ж. 105, 108, 115а, 116, 116а, 121а. жанчына, якая жне. ЖВІР жвір м. 75, 75а, 79а, 83, 83а, 91, 93а, 95, 112, 119, 134а. чвыр м. 112, 123. пясок, пясчанае ўзвышша, неўрадлівае месца. // Жвыр - красны, халодны, не хоча нішто росты 79а. Чвыр - то гора, не раст'от нішто, вітр завывайе, його орут, но не раст'от