познелацінскіх літаратурных крыніц, куды трапіў з вельмі папулярнай у сярэднявеччы кнігі "Сентэнцыі Публілія Сіра" ("Publii Syri muni sententiae" I ст.), якая была складзена невядомым аўтарам з фрагментаў твораў у жанры мімаў старажытнарымскага паэта Публілія Сіра (I ст. да н. э.): "Лес пазбаўляе розуму таго, каго хоча загубіць" ("Stultum facit Fortiina quem vult perdere"). Першапачаткова паходзіць з блізкага па сэнсу афарызма з трагедыі Антыгона" (AvtiYOvri" 442 да н. э.) старажытнагрэчаскага паэта і драматурга Сафокла (каля 496 - 406 да н. э.): "Добрае мы бачым у злым, калі асляпляе розум і вядзе да гібелі бог" (620). □ Няма больший бяды для чилавека, як стрити ім розуму. Ш У сваім блізкім да вар'яцтва паталагічным жаданні ўтрымаць уладу наўрад ці яны разумеюць, што твораць. Сапраўды, каго Бог хоча пакараць, таго ён пазбаўляе розуму. Яны ўжо мэўна страчваюць розум. (В. Быкаў. Баль у часе чумы). Розум. Гэта тое, што перш за ўсё робіць чалавека чалавекам. Таму яго і вызначаюць як homo sapiens, таму мы найперш і зьяўляемся боскімі стварэньнямі. Самая сумная канстатацыя ў дачыненьні да кагонебудзь з нас: "ЬЪг яму розуму ня даў\ Яшчэ гавораць: "Калі Бог хоча каго пакараць, ён пазбаўляе яго розуму". Праўда (гэта яшчэ адзін сумны факт), ня кожнаму дадзена жыць ды кіравацца сваім розумам. Менавіта сваім, уласным, а не чужым - пазычаным у суседа, у так званага старэйшага брата ці перанятым у наваяўленага правадыра. Розум пільны вартавы жыцьцёвага ладу. Сон розуму нараджае пачвар. Ён, розум, супастаўляе факты, параўноўвае зьявы, асэнсоўвае досьвед, праводзіць мяжу паміж праўдай і хлусьнёй, паміж рэальнымі рэчамі і хімэрамі, робіць высновы. (А. Вярцінскі. Розум). *Авечкі сярод жывёлаў і беларусы сярод людзей (дзякуй богу, не ўсе) уяўляюць нейкае выключэнне, праяўляючы свой каланіяльны мазахізм, як быццам іх Бог за нешта пакараў, пазбавіўшы розуму. ("Наша слова", 1999 г., № 34). K ajii Б ог з а х о ч а ііа к а р а ць к а г о (ч а л а в е к а), д ы к а д ь я р з S яго РОЗУМ. — Вось прахвосты, сукіны сыны [японцы], — гаворыць абурліьа Дулеба, - не спадзяюцца на сваю сілу, дык пусціліся на чыста азіяцкую подласць: не абвясціўшы вайны, напалі на нашы браняносцы. Ну, але ж ім далі чосу! I яшчэ дадуць. Так дадуць, што толькі мокранькае астанецца ад ix. — Але ж на нешта спадзяюцца, калі не пабаяліся першымі зачапіць нас, - заўважае фурман Аўмень. - Калі Бог захоча накараць каго, то першым чынам адбярэ ў яго розум, - строга кажа пісар (Я. Колас. На ростанях). - I дурны ж ты, Іван, дурны! Гіраўду кажуць, калі Бог захоча пакараць, дык адбярэ розум. - Слухай, не капай! Без цябе моташна. А старается дарэмна — не адгаворыш. (С. Грахоўскі. Засвеціцца акно). - Далёка едзеце, калі не сакрэт? - Далёка. - А чаму ж тут злезлі? - Нячысцік сгіакусіў. Кажуць жа людзі: калі Бог захоча