лишь оковы обрели. Но будь покоен, бард: цепями, Своей судьбой гордимся мы И за затворами тюрьмы В душе смеемся над царями. Наш скороный труд не пропадет: Из искры возгорится пламя, И просвещенный наш народ Сберегся под святое знамя...". Пазней быу выкарыстаны як эпіграф да Искры" — першай рускай сацыял-дэмакратычнай газеты (1900-1905), заснаванай расійскім і савецкім дзяржаўным і палітычным дзеячам У.І. Леніным (Ульянавым, 1870-1924). □ Лбавязкова збудуцца самыя смелыя мары, перамогуць прагрэсіўныя ідэі, увогуле будуць ідзейснены ўсе планы, калі на шляху да іх ажыццяўлення зроблены першыя крокі. Ш *- Скажу габе шчыра, - прызнаўся Алесь. - Не хочацца ні ісці на суд, ні садзіцца ў турму. Якая тут уцеха? Які набытак? Але я ўжо гэтага не баюся. Перажыў. Мне цяпер баліць мацней іншае. Малады, здаровы, тое-сёе ведаеш, умееш, можаш, а талковага робіш зусім мала... - Не толькі ты адзін вінаваты за гэта, - перапыніў, але прамовіў ціха, нават тужліва Сямён. - Нехта ўладны наўмысна падстройвае, каб такія, як мы, не жылі па законах сумлення, шмат не рабілі. Яны падбіваюць, каб ты хітрыў, прыліпаў, быў халуём або чах, калі намагаешся жыць іначай. Уладныя гэтага свету заўсёды ведалі і ведаюць, як спакушаць, разбураць светлыя розумы і сумленныя душы... - Я таксама думаў часта пра гэта, - сказаў Алесь, - нават задаваў сабе пытанне: як жыць? Сумленна, са светлымі парывамі - не ўдаецца, з хітрыкаю, з разлікам - не хочацца, прыкра... Дык дзе выйсце? Няўжо няма здаровай сілы, смеласці? Няўжо іскры не могуць перарасці ў полымя? Няўжо не жывучая наша ідэя? Няўжо нам толькі адно і застаецца - гамонкі, гамонкі, гамонкі? Дык колькі ж ужо мы будзем толькі варушыць мазгамі, малоць языкамі, вяшчаць, заклікаць і... нічога не рабіць?! (Г. Далідовіч. Гаспадар-камень). — Позна, пагарэльцы, аплакваць свой дом, скардзіцца, што босыя і голыя. Вас папярэджвалі: "Не жартуйце з агнём!" 3 іскры ўзгарэлася полымя. (М. Коўзкі. Доля праўды). Руск.: Из искры возгорится пламя (Ашукин, Ашукина [1955] 1987: 145; Берков, Мокиенко, Шулежкова 2000: 197). 3 КАХАНЫМ (3 ЛЮБЫМ, 3 МІЛЫМ) РАЙ I Ў БУДАНЕ (Ў ШАЛАШЫ) = руск. С милым рай и в шалаше - афарызм з верша "Русская песня ("Вечерком красна девица...)" (1815) рускага паэта Н.М. Ібрагімава (1778— 1818) і аднайменнай песні на яго словы (музыка народная): "Не ищи меня, богатый: Ты не мил моей душе. Что мне, что твои палаты? С милым рай и в шалаше". □ 3 тым, каго кахаеш, усюды добра, не зважаеш на цяжкія ўмовы жыцця. Ш Адной уцехай для нас была прыказка, што з мілым і ў шалашы рай. Затое сапраўдным раем здаўся нам пакой, які праз некаторы час атрымалі мы ў папоўскім доме (К. Краггіва. Ад