Г і с т а р ы ч н а я да в е д к а прызначана тлумачыць прычыны і ўмовы ўжывання загановачнай адзінкі яе аўтарам, а таксама асаблівасці функцыянавання крылатага афарызма па-за аўтарскім тэкстам. ГІараўн.і Ч а л а в е к ча л а в е к у др у г, т а в а р ы і і і, БРАТ руск. Человек человеку - друг, товарищ и брат - выслоўе з Праграмы Камуністычнай партыі Савецкага Саюза (КПСС), прынятай на XXII з'ездзе КПСС у 1961 г., адзін з дэмагагічных прынцыпаў сацыялістычнага грамадства. Калі крылаты афарызм мае некалькі крыніц, звесткі пра іх падаюцца паслядоўна ў храналагічным парадку. Параўн.: АДЗІН ЗА ЎСІХ І УСЕ ЗА АДІІАГО = фр. Tous pour un, un pour tous афарызм 3 рамана "Тры мушкецёры" (1844) французскага пісьменніка Аляксандра Дзюма-бацькі (1802-1870), дэвіз галоўных герояў твора верных і самаадданых сяброў - Атоса, Партоса, Араміса і Д'Артаньяна = англ. One for all, all for one we gage - афарызм з паэмы Лукрэцыя" (1594) англійскага паэта і драматурга Уільяма ІІІэкспіра (1564—1616). НіЗЫ НЕ ХОЧУЦЬ ЖЫЦЬ ІІА-СТАРОМУ, А ВЯРХІ НЕ МОІ'УЦЬ к і р а в а ць ІІА-СТАРОМУ = руск. Низы не хотят жить, как прежде, а верхи не могут управлять, как прежде - афарызм з артыкула "Маевка революционного пролетариата" (1913) расійскага і савецкага дзяржаўнага і палітычнага дзеяча УЛ. Леніна (Ульянава, 1870-1924): "Для революции недостаточно того, чтобы низы не хотели жить, как прежде. Для нее требуется еще, чтобы верхи не могли хозяйничать и управлять, как прежде". Паўтораны ў змененай форме ў яго ж працах "Крах II Интернационала" (1915) і "Детская болезнь левизны в коммунизме" (1919). Ч а сы м я і і я ю ц ц а, і мы м е н я е м с я ра з ам з і м і лац. Tempora mutantur et nos mutamur in illis - афарызм з верша на лацінскай мове "О Tempora!" са зборніка Эпіграмы" (Epigrammata" 1613) англійскага паэта Джона Оўэна (1566-1622): "Tempora mutantur, nos et mutamur in illis; Quo modo? fit semper tempore pejor homo" (58) = лац. Omnia mutantur nos et mutamur in illis - выслоўе франкскага імгіератара Лотара I (795-855), пра што згадваецца ў кнізе "Deliciae poetarum Germanorum" (1612) нямецкага паэта Матвея Барбонія (канец XVI пачатак XVII стст.). Пах о д ж а н н е п р а т а т ы п а ў к р ы л а т ых а ф а р ы з м а ў тлумачыцца асобна адразу пасля этымалагічнай даведкі. Параўн.: ГОЛАС НАРОДА - ГОЛАС БОЖЫ (ВОКС ІІОПУЛІ - ВОКС Д Л) С= ЛЭЦ. Vox populi - vox dei — афарызм англасаксонскага багаслова, філосафа і вучонага, дарадцы франкскага караля Карла Вялікага (742-814) святара Флака Альбіна Алкуіна (каля 732-804) з яго ліста да Карла Вялікага (798): "...заўсёды кажуць, што «голас народа - голас божы», у той час як хаатычная ўзбудлівасць натоўпу заўжды блізкая да вар'яцтва
Дадатковыя словы
варяцтва, дартаньяна, зездзе, моіуць
9 👁