Краёвы слоўнік усходняй Магілёўшчыны (1970). І. К. Бялькевіч

АТШЧЫКНУТЫЙ, прым. Адшчыпнуты. У цыбулі вярьхі атшчыкнутыя, куры ета пыатшчыпалі, ці што! Рэчыца Чэрык. Ета ні (а)трезына, а (а)тшчыкнута. Ушакі Чэрык. АТШЫБАХЫЦЬ, дзеясл. Хутка зрабіць. Скора яны атшыбахылі сабе новэй дом. Б. Хутары Краснап. АТШЫЛДАКЫЦЬ, дзеясл. Адбалбатаць, прамармытаць. Папы (а)бедню атшылдакылі, адбылдакылі. Атшылдакылі абы-як абедню, ды ўзяліся зы гарэлку. Нова-Едьня Краснап. АТШЫЦЦА, дзеясл. Адшыцца, скончыць шыць. Наш кравец скора атшыцца доўжын. Канічы Касцюк. АТЫБРАЦЬ, дзеясл. 1. Адабраць. Атыбраў у мяне міліцанер рівальвер мой i ні атдаець. Бяседавічы Хоцім. Усё ў мяне атыбралі, нічога німа, нават з хаты выгналі. Васілёўка Хоцім. 2. Выбраць. Атбяры з жыта самыга брыжчыку на семя, каб ладныя радзіла. Слаўнае Мсцісл. АТЬІДРАЦЬ, дзеясл. 1. Адарваць. Атыдрала я яму анучкі, абуўся ён i пашоў. Хвёдараўка Краснап. 2. Адлупіць, прайсці вялікаму дажджу. Дождж такей атыдраў, што аж ручаі пыцяклі. Горкі Краснап. АТЫИСТРАНЫ, прым. Адвостраны, навостраны. Нож атыйстраны, як брітва. Ушакі Чэрык. АТЬІЙСТРІВАЦЬ, дзеясл. Вастрыць, рабіць вострым зноў. Ен выскяпіў тапор, рубаўшы дровы, i пычаў яго атыйстріваць ны тачылі. Селішча Чэрык. АТЫЙСТРЩЦА, дзеясл. Навастрыцца [зрабіцца вострым зноў]. Што ты пыклаў тапор пад зэдлік, штоб ён там атыйстріўсь (жартаўліва)? Пірагова Мсцісл. АТЬІЙСТРГЦЬ, дзеясл. Навастрыць [зрабіць вострым зноў]. Сярпы атыйстріць нада, скора жаць будзем. Белы Мох Мсцісл. АТЫЙСЦІ, дзеясл. Адысці. Даволі табе стыяць npi печы — пыра ўжо атыйці. Ушакі Чэрык. Атыйдзі ат лямпы, ато засьціш. Слаўнае Мсцісл. АТЫЙЦГСЯ, дзеясл. Адысціся. Хлопчык ні хацеў атыйціся ат маткі ні ны шаг. Ушакі Чэрык. Атыйдзіся ат печы, ні замінай тут! Ліпаўка Хоцім. АТЫМАЦЬ, дзеясл. Аднімаць, адбіраць. Я ні хачу атымаць торбу ў старца. Ушакі Чэрык. Ныкыньнікі етыя толькі работу атымаюць. Горкі Краснап. АТЫМКАЦЬ, дзеясл. Адмыкаць. Атымкай дзьверы, ато я зьмерз дужа. Сутокі Мсцісл. Ключ зымка ні атымкая. Палуж Краснап. Ты ні можыш атымкаць, дай я атамкну. Б. Хутары Краснап. АТЫМШЧАЦЦА, дзеясл. Адпомшчвацца, помсціцца. Пыгадзі, я табе атамшчуся, прыпомню калі-небудзь. йірагова Мсцісл. АТЫШЦЬ, дзеясл. Абгарадзіць, абнесці тынам. Задумалі мы свой сад атыніць, каб ні лазілі пы яблыкі. Ушакі Чэрык. АТЫРВАЦЦА, дзеясл. Адарвацца. Вочап атырваўсь. Хвёдараўка Краснап. Засьціжка ў сьвітцы атырвалысь. йячоры Касцюк. АТЫРВАЦЬ, дзеясл. Адарваць. Атарві там мне кусочык паперы, пісульку напісаць нада. Добрае Мсцісл. АТЫХОДЗІЦЬ, дзеясл. Адыходзіць. Садзісь, ато човен атыходзіць ад берыгу. Канічы Касцюк. АТЫЧАЦЬ, дзеясл. 1. Атачаць, нападаць. Чэрьві капусту атычаць пачынаюць, рады ні даць. йалуж Краснап. 2. Вастрыць. Узяўсь атычаць свой нож, ды й руку парезыў. йірагова Мсцісл. АТ'ЯЖОЖЬІНЬНЯ, -я, н. Адмаўленне, Яднекванне. H i цярплю я, брат, твайго ат'яжожыньня, сяньня так, a заўтрі другоя пяеш. Слаўнае Мсцісл. АТ'ЯЛІВАЦЬ, дзеясл. Ад'язджаць убок, збочваць. Ат'ялівай у лева, ато калёсы зачэпюцца. Слаўнае Мсцісл. АУДАКГМ, -a, м. Уласнае імя Аўдакім. Аўдакім сыдраў прыйшчык, i нейкыя скулка прікінулысь. Иалуж Краснап. Аўдакіму пышчасьціла: добрую жонку ўзяў. Aciнікі Клім. АУДОТ, -a, м. заал. Удод. Аўдот сядзіць сабе на дзеріві i стукыіць носым, ета ён, знаць, істріць. Красівый ён, етый аўдот. Арцёмаўка. Міласл. АУДОТКА, -i, ж. Дробная рыбка. Нешта сёньня ня ловіцца аўдотка. Тур'я Чэрык. АУДОЦЫДЯ, -i, ж. Уласнае імя Аўдоцця, Аўдося. Аўдоцьця з Настай нешта зюкаюць. Малюшын Краснап. Аўдоцьця, зачыні карову ў пуню. Капачы Мсцісл. АУДУЛЯ, -i, ж. Уласнае імя Аўдоцця. Аўдуля пытпірізала Паўлюка цясёмкаю. Дубеец Касцюк. Аўдуля з Лукутой пашлі зранку ў грыбы. Кокатава Мсцісл. АУСТРЫЯК, -a, м. Аўстрыяк, жыхар Аўстрыі. У нашай вёсцы жывець пленный аўстрыяк. Міцькаўшчына Мсцісл. АУСТЭРЫЯ, -i, ж. Заезджы двор, карчма ca стадолай. Раныйы ён аўстэрыю дзіржаў, даход бальшэй з пріежжых быў, а січас ні тоя: тургуя троху, вось i жывець. Расна. ✓ АУСЯНІЦА, -ы, ж. бат. Трава, аўсянік, аўсюк. Аўсяніца — трыва, падобныя да 'ўсу, яе любяць каровы. Йірагова Мсцісл. АУСЯНІШЧА, -a, н. Аўсянішча, поле, на якім быў авёс. Hi справілісь зжаць авёс, а ны (а)ўсянішча пынывялі коні. Слаўнае Мсцісл. АУСЯНКА, -i, ж. 1. заал. Аўсянка, жоўтагрудка. Аўсянка кладзець пяць яец. Хвёдараўка Краснап. 2. Аўсяная салома [i аўсяная каша]. Пылажы ў калёсы аўсянкі німнога. Палуж Краснап. АУСЯНЬНЕ, -я, н. Аўсянішча. У аўсяньні многа травы. Новыя Капачы Мсцісл. АУТОРЫК, -рка, м. Аўторак, другі дзень пасля нядзелі. У аўторык ікраз выпыдаіць сьвята, тады я ды цябе пріду. Слаўнае Мсцісл. АУХГМ, -a, м. Уласиае імя Аўхім, Яўхім. Аўхім учоры зыстряліў зайца. Гібалы Касцюк. АУЦА, -ы, ж. Авечка. Аўца нечыя (а)тбілась ат гурту. Лешчынка Мсцісл. Сьвіньня цеста паела, || Аўца муку пызьлізала. 3 нар. песні, M. Г. 82. АУЧАР, -a, м. Пастух, што пасе авечак. Пашоў аўчар выпускаць авец з загону. Новыя Капачы Мсцісл