Хоцім. Вецір вещь, вецір веіць, аж гольлійкі гнуцца, || Кыла мяне мыладоі ўсі хлопцы сьмяюцца. 3 нар. песні. Шумячы. ГНУЦЬ, дзеясл. Гнуць, згінаць. Дугі гнуць ны бабку. Хвёдараўка Краснап. Пыхіляныя макушкі арешын у лесі буваюць ат таго, щто іх гнуць, дыстаючы аряхі. Арцёмаўка Міласл. ГНЫЯВОЗ, -a, м. Гнаявоз, той, хто возіць гной. Гныявоз ты! Хвёдараўка Краенап. ГНЯДЬІЙ, прым. Гняды. Гняды бычок дужэйшы за сівыга. Валымір Раснян. Там пры Дунаю табуны маю, || I сівыя, i гнядыя, i плісьнявыя, i выраныя. || Кылі зловім, дык паедзім. 3 нар. песні, M. Г. 97. ГНЯЗДО, -a, н. Гняздо. Буцяна ны стряхе зьвіла гняздо. Зубаўка Раснян. Шчамель дзелыіць гняздо ў зямлі пад мохым, толькі ў сухом месьці. Арцёмаўка Міласл. Ня ві гнізда npi дарозі, || А на белінькій бярёзі. 3 нар. песні, M. Г. 133. ГНЯЗЬДЗЁЧКА, -a, н. Памянш. ад гняздо. Наійоў іўчына гнязьдзечка, a ў ім сем штук яечак. Хвёдараўка Краснап. ГОД, -a i -у, м. Год, адрэзак часу ў 365 дзён. Ужо год, як мой даўжнік ня можа аддаць мне доўг. Слаўнае Мсцісл. Году німа, як сістра мыя замуж вышла. Стары Дзедзін Міласл. Майму сыну ўжо шэсць гадоў. Усполле Раснян. ГОДЗЕ, прысл. Годзе, даволі, досыць. Годзе табе хлусіць, мне ты ныдаеў. Беразняк Краснап. ГОДЗІ, прысл. Годзе. Годзі табе лаяць яго! Лешчынка Мсцісл. Годзі табе ка мне прістываць, у сё роўна нічога ні палучыш. Бяседавічы Хоцім. ГОДЗІК, -а, м. Памянш. ад год. На трэцім годзіку Янка зыгыманіў прыразьліва. Варанёва Крыч. ГОДЗЬ, прысл. Годзе. Годзь табе зь ім дражніцца, пакінь, ато ён січас заплачыць. Бяседавічы Хоцім. Годзь балывацца. Іванаўка Хоцім. ГОДЗЯ, прысл. Годзe. Годзя табе гутарыць, хадзем! Паходавічы Чэрык. Годзя табе ўгаць, хваціць! Арцёмаўка Міласл. ГОДНЫЙ, прым. Годны. Пычатык песьні харошы, a канец нікуды ня годзен. Apцёмаўка Міласл. Куда годна ета мытавіла. Тур'я Чэрык. ГОДНЫСЬЦЬ, -i, ж. Годнасць, карысць. Длі чаго ты прівёз ета бірьвяно? Ікая зь яго годнысьць? Беразняк Краснап. Годнысьць сінакоса дужа малыя, асыка 'дна: скаціна есьць ні будзіць. Горкі Краснап. ГОЖЫЙ, прым. Гожы, прыгожы, пристойны. Такую гожую дзеўку кажный зы сябе возьміць замуж. Палуж Краснап. ГОЙ, выкл. Гэй. Гой, гой, кысары, што вы рана пычалі! 3 нар. песні. Хвёдараўка Краснап. ГОГІКНУЦЬ, дзеясл. Крыкнуць. Hy ікая тут прікрепка, калі хырашо гойкнуць, дык усё i пыляціць. Бяседавічы Хоцім. ГОЛАС, -y, м. Голас. Чую — як бы знаёмы голас, a пызнаць ніяк не магу. Усполле Раснян. ГОЛДА, -ы, ж. Высокага росту жанчына. Пыжаніліся: ён карузьлік, а йна голда. Хвёдараўка Краснап. ГОЛУБ, -а, м. Голуб. Голуб із галубкыю сідзяць ны стрясе. Парадзіна Мсцісл. Аднаму каму я й зыстануся: || Калі голубу, дык галубычка, || Калі сокылу, дык саколычка. 3 нар. пёсні. ГОЛЫЙ, прым. Голы. Матрос выстывіў голыя пелькі. Хвёдараўка Краснап. Яна джога, голымі рукамі ня возьміш. Горкі Краснап. Пастух загоніць статык на голыя места i дзяржыць там цэлый дзень. Слаўнае Мсцісл. ГОЛЫД, -у, м. Голад. Людзі з голыду гінуць. Зоры Чэрык. А ўражы сын пыдманіў, II Чуць з голыду ні ўмарыў. 3 нар. песні, М. Г. 152. ГОЛЫС, -у, м. Голас. Голые чуць неткуль. Палуж Краснап. Ну які ж у цябе разьлівы голые — проста хоць вушы затыкай. Ушакі Чэрык. ГОЛЫСНА, прысл. Голасна. На загувальні сядзела Аріна i голысна плакыла. Лешчынка Мсцісл. ГОМАН, -у, м. Гоман, шум ад гаворкі. У хаці стаіць гоман, аж сьцены рызьлігаюцца. Іванаўка Хоцім. Чуцен быў гоман. Канава I Хоцім. ГОНАР, -у, м. Гонар. Гонар свой паказвае: знацца з намі ня хона. Паходавічы Чэрык. Збаў троху гонару, ато ён у цябе дужа вялікі. Сапрынавічы Мсцісл. ГОНІ, -іў i -ей, мн. л. Гоні, няпэўная мера даўжыні ў 60—100 сажняў. Цэлыя гоni ўзараў. Юркаўка Крыч. Мы засеялі npoсы цэлыя гоні. Лапаціна Мсцісл. Поле маё — трое ганей. Паходавічы Чэрык. ГОНЫР, -y, м. Гонар. Я меў гоныр naбыць у гысьцях у самыга старшыны. Слаўнае Мсцісл. ГОРА, -а, н. Гора, бяда. Чужоя горані такоя, як сваё. Андраны Раснян. Сыбралісь дзьве суседкі ды гукаюць аб сваім горы. Ушакі Чэрык. Чаго ты божкыіш? Усёдно гору ні пасобіш. Палуж Краснап. ГОРБ, -а, м. Горб. Ен весь у горб расьцець, відзіш, які ў яго вялізный горб на сьпіне. Усполле Раснян. ГОРІЧА, прысл. Горача. Вазьмі даўжэйшыя клешчы, ато етымі горіча дзіржаць. Бяседавічы Хоцім. ГОРКІЙ, прым. 1. Горкі. Палын горкі, ня pei, бо i рукі будуць горкія. Мсціслаў. Надта горкыя цыбуля — есьць нільзя. Kapма-Пайкі Крыч. А што табе, Васілыса, спыдыбалыся тута? || A ці мёд, ці віно, ці горкыя гарелка? 3 нар. песні. 2. Горкі, цяжкі, нешчаслівы. Доля мыя горкыя. Большая Багацькаўка Мсцісл. Горкыя я, нішчасныя, што мне цяпер дзелыць? Краснаполле. 3. Горкі, бездапаможны. Горкыя сірыта. Вербеж Чэрык. ён яшчэ горкі дзіцянёнык, чаго ты ад яго хочыш? Краснаполле. 4. Горкі, безнадзейны, прапалы. Аддыла мяне маці за горкыга пьяніцу. Шыркі Раснян. ГОРЛА, -а, н. Горла. Як горла баліць, знайдзі ны мяжы цьвяток гырлянку. Хвёдараўка Краснап. Дайце вады, нешта ў горлі пірасохла. Мсціслаў. ГОРЛІЧКА, -а, н. Памянш. ад горла. У шкляныццы горлічка адбілыся. Хвёдараўка Краснап. ГОРСТКА, -i, ж. Жменя. Як учапіўс'ь ей у выласы, дык цэлую горстку вырваў. Ушакі Чэрык
Дадатковыя словы
туря, учапіўсь
10 👁