выкарыстання выражаюцца суб'ектыўныя адносіны гаворачага да выказанай думкі, іх сэнс часам перадаецца інтанацыяй, акцэнтацыяй, сітуацыяй размовы, слоўным акружэннем. У сінанімічныя рады могуць, відавочна, уключацца тыя кантэкстуальныя, сітуацыйныя сінонімы, ужыванне якіх у даным значэнні замацавалася досыць стала. Але ў мове часам выкарыстоўваюцца выпадковыя словы, наогул далёкія ад гэтага значэння. Іх у сінанімічны рад уключаць нельга. Так, у сінанімічыы рад з дамінантай ісці не ўключацца словы дуць, жаць, ціснуць, бо намінатыўнай функцыі данага значэння яны не выконваюць, хоць у значэнні ісці' іх час ад часу можна сустрэць. Не з'яўляюцца сінонімамі словы, паміж якімі існуюць відавыя адносіны: чаранафграбяльнішчафвілашнік; армякфтулупфкасцюмутужурка. Складаныя адносіны ўзнікаюць паміж родавымі i відавымі паняццямі. Безумоўна, гэтыя паняцці ў іх «чы~ стым» выглядзе не сінанімічны: бярозаўдзерава, пастройкаФгумно. Разам з тым у гаворках часам наглядаецца звужэнне родавага паняцця, a таксама ў розным моўным асяроддзі, у розных пазіцыях слова можа абазначаць i родавае i відавое паняцце, i тады яно можа выступаць сінонімам да відавога: іціць — дзвігацца. Таксама слова скаціна на Мсціслаўшчыне настолькі трывала ўжываецца ca значэннем карова, што іх правамерна лічыць сінонімамі: Гані скаціну ў пастух; Скаціна на градах, згані скарэй; Ідзі за скацінаю: сонца заходзіць. П. C. Аляксандраў у артыкуле «Да пытання аб некаторых лексікалагічных тэрмінах» зусім слушна прызнае, што «ў ролі сінонімаў могуць быць ужыты ў гаворцы таксама значэнні, якія абазначаюць родавыя i відавыя паняцці» К У гэтых выпадках відавэе паняцце выражаецца праз родавае: пограб — ямка. Значэнні падобных слоў золіжаюцца, i родавае паняцце як радавы член уваходзіць у сінанімічны рад. У некаторых выпадках шырокія значэнні слоў не набылі родавага паняцця i «распаліся» на некалькі відавых: пацяраць — згыркаць, разбіць — згыркаць, зламацъ — згыркаць. Родавага значэння згыркаць у гаворцы не існуе. Пры складанні сінанімічных радоў цельгаў 1 1 Ученые записки Куйбышевского тос. пеўіГн-та В.'Куйбышева. Кафедра русского языка, выДГ.?Цу]Ку%бьігпев,.1959,„.х:тр. 206. 2. Зак
Дадатковыя словы
армякфтулупфкасцюм^тужурка, бяроза^дзерава, выдг.?ц^]кў%бьігпев,.1959,„.х:тр, збліжаюцца, зяўляюцца, пе^ігн-та, субектыўныя
2 👁