Слова за слова. Устойлівыя словазлучэнні ў гаворцы Мсціслаўшчыны (1977). Г. Ф. Юрчанка

ло рот рызіваць, тама i бізь мяне ныгыварілі. 2. Дзівіцца; траціць увагу, ратазейнічаць. Што т?м дужа аньціресныга, чаго ён там рот рыскрываіць. Аткрываіць рот, пакуля ў грязь па вушы ўлезіць. Яшчэ/рышчыняй рот, ні пыляцеў тыршма носым, дык пылящик Хваціць аччыняць рот, глядзі, куды едзіш. Рот дужа ні рызівай, тута нільзя, рызівоніць. Зак. Раскрыць (адкрыць, расчыніць, адчыніць, разінуць, разявіць) рот. 1. Толька я хацеў раскрыць рот, яны ны мяне ca ўсіх бакоў зашыкылі: маўчы, а ну вас, дужа мне аньціресна зьвязывыцца ш чырцямі. Што ты мне ні даеш аткрыць рот, ці я табе жонка, а ежылі я зь естым ні сыгласна саўсім. Айдзе ж ба я там рот рышчыніў, калі галдзёж с усіх бакоў. Ты толька дай Саўку рот аччыніць, ня скора суніміш, будзіш слухыць — ні піряслухыіш яго трілюды. Ня то слова скызаць, рот разінуць ні далі. 2. Нешта раскрыў там рот, стыяў, вушамі хлопыў. Рот, выранёнык,, аткрыіць i будзіць глядзець. Чаго ты там ня відзіў, рышчыніў рот, двору йдзі. Другей раз аччыніш рот, дык ны калёсых ні сяніны ні астаніцца. Разініць рот i йдзець, ні глядзіць, куды i чаго. Узноў рот рызявіў, толька мухым улітаць. Узмацн.-множн. Параскрываць (параскрыць, паадкрываць, паадкрыць, парасчыняць, парасчыніць, паадчыняць, паадчыніць, паразінуць, паразяваць, паразявіць) раты. Здзівіцца, страціць увагу. Усе пырыскрываюць раты i дзівюцца, a другея ны калёсых шарюць,— во як дзелылі. ён лухту нясець, a тэя пыраскрылі раты, слухыюць. Я знаю: пойдзіця, пыткрываіця раты, будзіця як рызівоны сядзець. Мы i раты паткрылі, як стаў прістыўляць усякыя. Ета ны вас будо глядзець сьмешна, як вы пырышчынялі раты. Во рысказывыў, дык рысказывыў, хто толька быў, усе пырышчынілі раты. Чаго вы раты пыччынялі, трілюды яго мала слухылі? Ці ета первый раз, яны ўсігда пыразінуць раты i любуюцца. Пырызівалі раты як грычыняты, нічога ня смысьлюць. Працягл.-фінальн. Нараскрываць (наадкрываць, нарасчыняць, наадчыняць, наразяваць) рот. Надзівіцца, даратазейнічаць. Нырыскрываіш рот, астанісься біз мацеріі, во будзіць табе плацьця. Ныткрываў рот, дырызівоніўся, бегый пу кустах, лазь, ішчы таго цялёнка. Ты й сяньня так нырышчыняіш рот, як учора було. Адзін ныччыняў рот, i другей тоя самыя цірізь мінуту палучыць. Ты нырызіваіш у мяне рот, я цябе атвучу, як ні глядзець зы скацшыю