І коціцца і валіцца. Устойлівыя словазлучэнні ў гаворцы Мсціслаўшчыны (1972). Г. Ф. Юрчанка

зямле i ня думыіць, i ні зьбіраіцца. Hi мае ўжо гады, каб асідаць ны зямле, я ног цігаць ня ўздолію. Зак. Асесць на зямле. Яго прадзід неік лі карчмы прівіваўся, адно ўремя, знаць, сам дзіржаў, a дзед тады купіў кусок поля у пані, кустоў троху, цірябілі там, так i аселі йы зямле. Множн., рэдкаўж. Паасесць (паасядаць) на зямле. Былі пыаселі ны зямле, папробывылі, ды не, ні смашна, цяжол мужыцкій хлеб. Ніхай троху паезьдзюць, тады пысідаюдь ыы зямле, нікуды яны ня дзенуцца. Ат Адама. Здалёк (npa гаворку). Ты мне ні зывадзі ат Адама, а рыскажы, як там було i што. У Жэнькі ўсігда тыкая прівычка: кылі пычынаіць што рысказывыць, то абізацільна ат Адама. Аталлюцца кату мышкіны слёзы, жарт., буд., рэдка np. Пра непазбежнасць адплаты. Пулучыла Верка дзьве тьісічы i вырвылі тэя грошы, ну нічога, атальлюцца кату мышкіны сьлёзы. Во пырьхыў i дыскыкаўся, атліліся кату мышкіны сьлёзы. Аталлюцца слёзы, буд., рэдка пр. Пра непазбежнасць адплаты. Атальлюцца сьлёзы, нягож ні атальлюцца, век жа вірідуваць ня будзіць. Ніхай табе мае сьлёзы атальлюцца ўдзісяціра. А ета ж людзкея сьлёзы атліліся. Атвадзіць вочы. 1. Адцягваць у вагу, падманваць. Ты едзь, ды глядзі, ато жулікі найдуцца — адзін будзіць вочы атвадзщь, а другея с калёс усё выцігнуць i зьнясуць. Ета, рысказывылі, русалкі умелі вочы атвадзіць — атвядуць вочы каму i тады куды хочыш зыцягнуць,— дык ета прідумывылі, можа, каб дзяцей пужаць. 2. Не глядзець, саромеючыся. Што, цяперя атводзіш вочы, а як лаіцца ўчора пы-ўсякыму дык дужа ладна ўмеў? Зак. Атвесць вочы. 1. Глядзі, ня будзь вароныю, там жыва атвядуць вочы i так аблапошуць, што агледзіцца ня ўсьпеіш. Дзед рысказывыў, што раншы ў лесі нібытта нехта мог атвесьць вочы i цэлыю ноч вадзіць, а к раньню атпускаў. 2. Я йшла міма, дык абея атвялі вочы i дзелыюць від, што мяне ня відзюць: стыдна, як сучкым. Множн. Паатвесць (паатвадзіць) вочы. 1. рэдкаўж. Яны каму хочыш вочы пытвядуць. Пыдыйшлі к вызам, дывай усякыю трілюду несьць, пытвадзілі тым вочы, a самі шлеі пыбрізалі. 2. Чаму ж ня стыдна, пытвялі вочы, ні глідзяць. Пыатводзюць яны вочы, пыдажджы трошку, ім німа ніякыга ні стыда ні сырыма