Найболып складаная падача дзеяслоўных фразеалагізмаў, што абумоўлена багаццем граматычных катэгорый дзеяслова, яго форма- i слов'аўтваральных сродкаў. Гэтыя фразелагізмы даюць найбольшую колькасць варыянтаў, толькі ў іх магчымы дэрыватыўныя ўтварэнні. У загаловак, як правіла, выносіцца фразеалагізм з дзеясловам незакончанага трывання, за выключэннем тых выпадкаў, калі фразеалагізм з дзеясловам незакончанага трывання зусім не ўжываецца або незакончанае трыванне з'яўляецца вытворным ад закончанага. Парныя па трыванню фразеалагізмы падаюцца разам, паколькі яны абазначаюць адно i тое ж дзеянне i з'яўляюцца відавымі формамі адных i тых жа лексічных адзінак. Толькі ў адзінкавых выпадках у залежнасці ад трывання мяняецца значэнне фразеалагізмаў. У такіх выпадках фразеалагізмы падаюцца на сваіх месцах па алфавіту: валяць дурака i зваляць дурака. Для зручнасці карыстання i эканомнасці ў адным apтыкуле з зыходнай формай даюцца дэрыватыўныя ўтварэнні без тлумачэння, але з сэнсавай паметай. Толькі ў тых выпадках, калі мяняецца колькасць значэнняў, усе формы i ўтварэнні ў артыкуле тлумачацца асобна. У асабовых фразеалагізмах у адрозненне ад інфінітыўных указваецца час: аж за вушамі трашчыць, цяп., np.f буд. У некаторых выпадках паказваюцца змены ў ліку. Гэта робіцца тады, калі змены ў ліку нясуць. якое-небудзь дадатковае сэнсавае адценне, гл. дух дрыжыць, дух вылазіць, з пустымі карманамі. Калі недзеяслоўны фразеалагізм мае кампанент-дзеяслоў, які змяняе трыванне, то змяненне трывання не паказваецца, a толькі пазначаецца: незак. i зак. Пры неабходнасці даецца граматычная характарыстыка, паказваюцца розныя абмежаванні. Даецца стылістычная характарыстыка, прыводзяцца розныя паметы сэнсавага i эмацыянальна-экспрэсіўнага характару. Зрэдку паказваецца прыналежнасць да розных гістарычных пластоў мовы (уст. i інш.). У неабходных выпадках паказваецца сувязь з кантэкстам: перамываць косці (каму), зарэзаць без нажа (каго). Пранікальнасць фразеалагізмаў не паказваецца. Да асобных фразеалагізмаў (мясцовага паходжання) даецца іх гісторыя
Дадатковыя словы
зяўляецца, зяўляюцца, словаўтваральных
2 👁