перад глухімі i на канцы слова: гроб, боб, сад, клад, нож, мороз} суседка, легка, ражка, казка i інш. Асаблівая артыкуляцыя губных, якая праяўляецца ў іх напружанасці i моцным агубленні. Губныя ў гаворцы з'яўляюцца гукамі з моцнай лабіялізацыяй, у тым ліку i зычны в. У гаворцы адсутнічае такая важная асаблівасць беларускіх гаворак, як дзеканне — вымаўленне мяккага д' з свісцячым адценнем (дз). Акад. Я. Ф. Карскі гэту агульнабеларускую рысу (дзеканне разам з цеканнем) лічыў «самай характэрнай рысай беларускага кансанантызму» i тут жа падкрэсліваў, што яе няма толькі ў некаторых берагавых гаворках, пераважна паўднёва-ўсходніх, часткова ўсходніх i паўночных. У нашых гаворках зараз цеканне назіраецца: детка, деука, прыходіў, дядька, але цётка, цертушка, прыдіце i г. д. Не менш важнай асаблівасцю кансанантызму гаворкі з'яўляецца ацвярдзенне губных зычных. Як вядома, у беларускіх гаворках гэта зацвярдзенне абмяжоўваецца становішчам перад j i ў канцы слова: сем, сып, голуб, п'у, б'у. Зацвярдзенне захапіла становішча перад галоснымі I аI з л i [о] з [е\. Але гэтыя галосныя заўсёды знаходзяцца пасля мяккіх зычных, таму паміж цвёрдымі губнымі i галоснымі [а], [о] з'яўляецца [j]:M'aca, м'ала, п'атніца, п'атка, жарабЪнак, прыў'оз i г. д. 3 марфалагічных асаблівасцей найбольш істотнымі з'яўляюцца: Рэшткі раней прадуктыўнай катэгорыі парнага ліку: две хаці, две сестрэ, две пісьме, две сераде i інш. Рэшткі форм клічнага склону: Тане, Каце, чалавеча, Іване. Ужыванне ў вінавальным склоне множнага ліку форм на -ы, -i для назоўнікаў, якія абазначаюць не толькі неадушаўлёныя прадметы (na ягады, na косці), але i адушаўлёныя, галоўным чынам жывёл (па валы, даіць коровы, пагналі коні) i нават асоб (дадуць грабцы, пакарміў деці). Частковае захаванне архаічных форм давальнага i меснага склону множнага ліку: к пастухом, к рыбаком, у стогох, на двордх. Наяўнасць кароткай формы прыметнікаў i ўжыванне яе ў ролі азначэння: холддну воду, нечысту сілу i інш. «Слоўнік» складзен на матэрыяле адной гаворкі, якая
Дадатковыя словы
maca, зяўляецца, зяўляюцца, мала, патка, патніца, прыўоз
13 👁