Дыялектны слоўнік (1970). Частка 3. Ф. М. Янкоўскі

Чорт ногі паломіць. Б есп ар ад ак. У йіхай хац я чорт ногі палом іць. Сым. Чортава пбель. 1, Н етра, н еп раходны я мясціны (балота, л ес), ш то не прайсці, не выйсці. П ат тым Ц ясновам чортава пб[е]ль. Б ай л. 2. М нога, вельм і многа. Kaм ароў той год чо р тава гіб[е]ль булб. К л. К ал і гаво р ац ь пра ш то н еп атрэбн ае ч ал авек у (н ап ры клад, пра к ам ароў, гад зю к), у ж ы ваец ц а спалучэнне чортава гібель\ кал і ж пра п атр эбн ае (пра ягады, ар эх і), тады у ж ы в а ец ца проста гібель (без чортава). Тые годы ўю ноў, к ар асёў усю ды гіб[е]ль була. Кл. У той С лаўкаўш чы н е riб[е]ль арах о ў, м ал ін,— чаго хочаш! К л. Чортава пропасць. Гл. чортава гібель. Т уды пуд (п ад) З агал ьл е, за З а га л ь л е чо р тава пропась,— адно балото й балото. Б ай л. Д аў н ёй ваў ко ў чо р тава пропась бы ла. Б айл. Чортава процьма. Гл. чортава гібель. К аб туды, дзе к ам ар козы пасе, ў ч б р таву процьм у вас. Б о робіце н а ш коду толькі. К л. А кам ён ьн я чб р таву процьм у н авазіл і. Н. ж. Чучала гарохавае. П р а чал авек а, н еахай н а ап р ан у тага, увогуле неахай н ага. М аці як м аці, а д ач к а — дак чучало гарох авае. Б ар б. Чым сяк-так, то лепш ніяк. Зуб., Х ал. Чыста ля міскі ходзіць. Т ак гаво р ац ь пра таго, хго апеты тн а есць. Глуск. Шапку скідаць. П расіць, к л ан яц ц а (з п ры ніж зннем). З а лёта за га р а в а л і (гл. загаравиць), то й н ігадкі (гл. анігидкі ў вып. 1959 г.): усе (у сё), ш то тр эба, у йіх есь (ёсц ь), ніком у ш апкі ні скінуць. К л. В от пабачы ш: напросісься й ш апку скінеш. Сл. Шашоліць, як шашолка. Гл. шашоліць, шашолка. Тблькі дай, толькі к аб булб ш то м айім унучкам ёсьці. Д а к шаш бляц ь i ш аш бляць, як ш аш олкі. Х ай растуць здаровы е. Кл. Што зашкодзіла, тым i памагаць трэба. В ары ян ты: Ш то заш кодзіло, нехай тбе й пам бж э. Сл. Ш то заш код зіл а, тым i лячы ся. Вольн. Ш то заў р ад зёл о, тое й вылячы ць. Кл. П ар аў н.: К лін клін ам вы ганяю ць; З а р а з у зар азаю вы ганяю ць; Х варобы лечац ь i атрутам і. М. Б агдановіч. Што тут (там) такое? П ар аў н.: у руск. м ове Ч то тут такого? А ш то ж тут такое, ш то м ац ы клёт купляе? П ас