Дыялектны слоўнік (1960). Частка 2. Ф. М. Янкоўскі

УСЯ-УСЕ'Н ЬКАЯ. Усю-ўсёньку зімку ў лесе (на распрацоўцы лесу). Кл. Х А Д Н Я ' Д А Б Е 'Л А ГА ДН Я. Клопат i праца на ўсю ноч. Зуб. ХВ А 'Л Я ЦЬ ЗА Д О 'Б Р А Е, ГА 'Н Я ЦЬ ЗА Л ІХ О 'Е (арф.). Сл. Гл. ганіць, ліхі1 ў выпуску 1959 г. ХВАРСУБА УЗЯ 'Л А (возьме). Хіба такога здараўца (гл. здаравёц) хвароба возьмя? Сым. ХО Ц Ь BO'K A В Ы 'К А Л І (хаць воко выкаль). Кл. ХО Ц Ь ГО 'ЛАМ У АСТАЛДЦА, А Л Е НЕ П А Д Д А 'Ц Ц А (арф.). Зуб. ХО Ц Ь К Л О 'ЧЧА, ХО Ц Ь ВО'УН А, А БЫ КЕШ КА ПО'УН А. Хадь клочч[э], хаць воўна, абы кішка поўна. Кл. ХО ЦЬ К У Л Ь ГА 'В Ы, ХО Ц Ь НА СА 'Т Ы, А Л Е ХІТРЫ I БАГА'ТЫ. Выражае мараль прыватніцкага свету. Вольн. ХО Ц Ь Н ЯУЕОКНА, Д Ы К УЛ Е'Ж Н А. Хаць няўёжна, дак улёжна. Асуджэнне гультайства, абыякавых, пасіўных адносін да свайго становішча, стану. Kac. (ЕЖ) ХО Ц Ь Р А С П Е Р А Ж Ы 'С Я (е(е)ж, хаць (хоць) расьперажыса(ся)). Колькі хочаш, даадвалу. Кл., Хал., Сл. У госьц[е]х ёж, хаць расьперажыса, а ў кішэню ні хавай. Вайц. ХО ЦЬ ТЫ К Л А Д ЗК СЯ I П А М ІРА 'Й. Хот ты кладзіса й памірай. Гавораць пры цяжкім становішчы, з якога цяжка знайсці выхад. Хал. ХТО ГА РУ'Е, Д Ы К I М АШ. Хто гару[е], дак i ма[е]. Гаруе—у сэнсе працуе, працуе многа, не баіцца працы. В. ХТО ЕСЦ Ь НАЖ О 'М, ТОЙ З'ЕСЦ Ь РА Ж О 'Н. Хто ёсь нажом, той зьёсь ражон. Кл. ХТО 3 К РА 'Ю —ТАМ У' КА РАВА 'Ю, А ХТО 3 СЯР Э 'Д З ІН Ы —ТАМ У' Б Я Р Э 'З ІН Ы. У варыянтах: у сярэдзіне, на сярэдзіне, па сярэдзіне. Ураджэнец в. Во