ГОЛАД НЕ ДЗЯДЗІНА СЗ'ЯСІ І КРАДЗЕНА Дзядзіна, -ы, ж — Дзядзькава жонка. Крадзены, прым.— Тут у знач, наз.: крадзенае, -ага, н. Ужыванне ў прык. крадзена" абумоўлена рыфмай. 1. Голад ирьімусіць паводзіць сябе не так, як у звычайных абставінах. Гаворыцца, ісалі тыя ці іншыя (звичайна пядобрыя) учынкі ка го-п. вьікліканы яго цпжкім матэрыялъным становішчам. Многія прыказкі характарызуюць даўнейшыя эканамічныя адносіны ў нашым краі, цяжкае становішча сялян, прыгнечаных панамі, і звязаны з гэтым быт:.. чорт душу выме, а пан скуру здыме;..голад не дзядзіна, з'ясі й крадзена; калі не пад'ясі і святых прадасі;..трэба жыщь, як набяжыць (М. Гарэцкі. Гісторыя беларускае літаратуры). Адпав. у руск.: ГОЛОД ЗАКОНА НЕ ЗНАЕТ, А ЧЕРЕЗ ШАГАЕТ; ГОЛОД КРАДЁТ, А НУЖДА ЛЖЁТ; ГОЛОД НЕ ТЁТКА, ПИРОЖКА НЕ ПОДСУНЕТ (у знач. 'голад вымушае рабіць што-н. супраць волі, не так, як бы хацелася'). 2. Голад вымушае есці ўсё, што наогул можна есці. Гаворыцца (часцей жартам), калі хто-н. залійше пераборлівы ў стравах (або, наадварот, зусім не пераборлівы). — Не буду я гэтага есці.. — З'ясі, голад не дзядзіна, як той казаў (Мужык і чорт. Беларуская народная казка). Адпав. у руск.: ГОЛОД НЕ ТЁТКА, ПИРОЖКА НЕ ПОДСУНЕТ (у знач, 'калі галодны, дык усё зясі'); ГОЛОДНЫЙ РОТ ВСЁ МНЁТ; СЪЕШ Ь И МОРКОВКУ, КОЛИ ЯБЛОЧКА НЕТ. ГРАЗЬ - НЕ КАРОСТА, СОРАМ - НЕ ДЫМ Гразь, -і, ж. Разм.— Бруд, нечыстоты
Дадатковыя словы
падясі, сзясі
7 👁