Спецыфікай акання гаворкі з'яўляецца яго своеасаблівая "рых-ласць". Ёсць пазіцыі ці выпадкі, дзе /а/ на месцы /о/ вымаў-ляецца выразна. Але часта на месцы некаціскнога /о/ вымаўляец-ца "сярэдні" ці "прамежкавы" гук паміж /а/1/0/, у адных вы-падках ён бліжэй да /а/, у другіх да /о/. Адзін і той жа чалавек у адных і тых словах вымаўляе гэты гук або бліжэй да /а/, або бліжэй да /о/. Калі ж папрасіць чалавека, каб ён паў-тарыў слова, дык вымаўляе ён яго звычайна з /а/. Таму ў пры-кладах і дыялектных тэкстах, якія прыведзены ў гэтым артыку-де, мы звычайна абазначалі гэты гук праз /а/. Каб выявіць за-канамернасць вымаўлення варыянтаў гэтага гука, неабходна больш дэталёвае даследаванне гаворкі. У чарнавых запісах у разгля-даемай пазіцыі трапляліся выпадкі напісання /а/, /o/, /a°%, /08/: малажэйшы, маністо, ночовачкі, твая каза, вехаць, кароб-ка, саўторыць, у Слобадзе, сасхнецца, каромусел, восьмого, кас-се, пом'яў, волохати, очомаўса і ачомаўса, ажывела, вечаром, ахвіцэроў, жывасілом, горшчок, горшкі, партные, адно і одно, зоўсім, поўцекалі і г.д.
Яканне часта лічыцца разнавіднасцю акання. У той жа час га-ворку в. Шахавічы мы не адносін да якаючых. Пасля мяккіх зычных у ненаціскным становішчы тут вымаўляецца /е/ або гук, блізкі да /е/. Аднак сітуацыя тут нагадвае становішча з ненаціскным /0/. Ненаціскны /е/ ў шахавіцкай гаворцы "рылы". Ён можа вымаўляц-ца, як /е/ "звычайны", як гук "сярэдні" паміж/е/ 1 /а/, а часам бліжэй да /а/. Прыводзім прыклады з чарнавых запісаў: німа, не-машэка, село, сестра, прывезе, цяліцка, берэзнік, цябе, земля, пескар, Немешчына, паперочка, мене, дзецей, село, мене, уце"-клі, вечоркі, негода і г.д.
На месцы 5 а часам і ў іншых выпадках пад націскам вы-маўляецца /е/ "закрыты" паслядоўна: вехаць, дзелка, лес, хлеб, сено, чмель, насекц 1, плён, плённы, шэсьць. Рымаўляецца гэты гук, як /е/, радзей як /18/, вельмі рэдка як /е/ або /1/.
На месцы націскнога /0/ ў новых закрытых складах паслядоў на вымаўляецца /0/ "закрыты": конь, нож, воз, рог, у том, και, глёк, Сошкі /урочышча/. Можа ён вымаўляецца на месцы /0/ 1 9 іншых пазіцыях: полечку танцавалі, польскіх, Польшча, двохруч-ны /пабочны націск/. Гэты гук вымаўляецца, як "сярэдні" паміж 10/ 1 /у, у працэсе маўлення бывае бліжэйшн да першага ці дру
Дадатковыя словы
абазкачалі, адиосіы, адйосіы, аднб, ажывёда, артикуле, ачбмаўоа, ачомаўоа, берёзн, бліжзиш, бліжзйш, болью, вашуляецца, вашўляецца, ведьм, веячоркі, вымаўлясцца, вымаўляцца,як, вымаўяення, выпадкахі, выпалках, выязіць, вьгразка, вьшаўляэ, вёз, гаворху, гдек, гзтага, го^ршкі, го^ршчбк, гоўршкі, гоўршчок, гук^блізкі, гукублізкі, даследававне, двохручны, дзеака, дыялектких, еітуацыя, жахавацкай, заканамернасць, зымаўляецца, зяўляецца, йшаўляецца, каробка, карёмусел, кассе, код, ламіж, май!сто, малажэйши, ме^нё, месцк, меўнё, насекці, націскі, негбда, немашэка, немёшчына, ненаціекным, однб, оеяло, очбмаўоа, очомаўоа, оёно, па^ртнйе, паміжіеі, памін/е, памініеі, панерочка, паўртние, паўтарыў, плен, помгяў, помяў, поўцекаілі, праводз!м, прамеккавн, привезём, прикладах, разглядаеиай, разнавідпасцю, рвглы, роr, рыхласць, рэдке, сасхнёцца, саўтбрыць, станов!кча, тваяказа, тдм, уцеяклі, цябё, цяд, чмёяь, ьымаўляецца, якапне, якаючнх, яіг/ev, яігіev, іaі, іoі, іахавічы, іаі, іеі, іоаі, іоі, іпабочны, іурочышчаі, іуі
19 👁