Спярыжжы знаходзілі ў капусце, а у Круках наогул нічога не выдум лялі: "урадзіла, напладзіла ды и расціце".
Пахаванне. На пытанне, ці клалі ў старадаўнасці на магілы драўляныя калоды, ва ўсіх абследаваных вёсках адказалі адназнач-на адмоўна /таксама, як няма звычая "вадзіць калодку", і толь-кі ў Губічах адзначана: "як овадзьба перагареджваюць дарогу калодкай"/. Па-рознаму падыходзілі ў Брагінокім раёне і ў Губі-чах да праблемы пахавання пэўных катэгорый нябожчыкаў: у апошняй вёсцы і няхрышчаных дзяцей, і самагубцаў "харанілі на канаве, што кругом кладбішча абкопана, на броўцы", і там ка "еслі нежывы ражаецца", а ў Круках Спярыжжы няхрышчаных дзяцей хавалі на мо-Гілка разам з усімі, бо яны, у адрозненне ад самазабойнаў, ні ў чым не вінаватыя, ніякага граха не ўчынілі, а самагубцаў і "тых, хто ад гарэлкі памёр", хавалі "трохі ад кладбішча ўбок" /маецца на увазе на тэрыторыі могілак, але ж не разам з усімі - Кру-*1/, "утопленнікам і павешэнным опециальны угалок атвадзілоя на кладбішча. Для ніх асобая малітва есць у церкві" /Спярыжка/. Вы-нікі парушэння забароны на звычайнае пахаванне такіх нябожчыкаў нідзе не зазначаюцца.
Каляды. Звычай абвязваць дрэвы саломай на Каляды зафіксава-ны толькі ў Круках: "Було такое, мая матка сама аб'язвала. Соло-му, што са стала з багатай куцці гэтыя шчэпкі увечары ў поўна-чы аб'язвалі". Рытуальнае запрашэнне на куццю адзначана ва ўсіх даследаваных вёсках: "На куццо прыглашалі мароз: "Мароз, мароз, хадэ куццо есьці" /Губічы/. "На багатую: "Мароз, мароз, ідэ гушчу есць, а на Пятроўку ня йдзі, бо буду пугаю біць" /Крукі, "На первую купцо - дзядов. "Прыходзьце есьц! куццо" /Спярыжка-там жа расказалі пра наступны звычай: "Курачкам у абруч наойп-люць куцці, штоб з аднаго абруча паелі 1 не йшлі ў чужы двор"/. У Губічах дзядоў на куццю не запрашалі, але запрашалі на Дзяды: "Дзяды, радзіцелі, хадзіце вячэраць". У Спярыяжы 19 Губічах фік-суюцца звесткі пра ранейшы звычай хадзіць з казой са "звяздой" на Каляды, прычым у Губічах даецца апісанне казы рачвалі, надзенуць як шкуру; казе надзявалі карону", рыжжы запісана песня пра казу: "кажух выва а у Спя-
"Ого-го, каза, Ого-го, шэра, -Дзе рогі дзела? -На соль прадала
16 👁