варыянт вырваць самім! абавязкова прынесці да знахара. парушае ўстойлівую забарону дакранацца да завіткі, 1, відаць, менавіта таму ён мае спараличны характар, фіксуецца рэдка толь кі у тых вёсках, дзе адзначаюцца іншыя дзеяння у гэтай сітуа-ци /в.в. Махнавічы, Галоўк/. Шырока адзначаецца здольнасць ведзьмы адбіраць у кароў малако або рабіць так, што карова доіц-ца з крывёю: в.в. Губічы, Іванаўка, Спярыжка, Крук, Бабічы, Га-лоўкі, Махнавічы, Бубнаўка у адных населеных пунктах гэтая здольнасць праяўляецца толькі на Купалу, ад чаго сцерагліся адпаведным спосабамі /в. Бабічы "крапиву затыкал на два-ры, в хлеву, в хату на ведзьміна Івана", в.в. Крукі, Бубнаўка Галоў тое ж дзеянне, пры гэтым у Галоўках ёсць ні мацыя, што "ведзьма мола адо раць малако любой ноч"ю, а на Івана Ку-палу крапіву заткнуў усё, на цэлы год абараніўся", в. Іва-наука "насипаля ля калетки песка на Купалу ад знахарад", у в. Махнавічы дзейнічалі прасцей "целнуюць, каб ведзьма у хлеў не зайшла"/, у другіх населеных пунктах ведзьми не былі аб-межаванымі тэмпаральнымі рамкамі, аднак таксама знаходзілася супрацьдзеянне /в. Спярыхжа "знахоры лячыл карову" в. Губ-"калясо станавіла ля хлева, штоб яна 5 калясо учапілася"/. У в.в. Губічы Уворица ведзьми маглі выклікаць разлад у сям", у в. Галоўкі "ведзьми зробяць чалавек хварэе, хварэе ды памра", а зв. Бабічы яны не толькі "балезьнь насылаюць на лю-дзей, на скаціну; убіць могут", а маглі нават і з"есці чалавека, але ж даўно, "пакуль зямля несвянцоная была"/ аб гэтай днёме ніжэй яшчэ пойдзе гаворка/. У в. Губічы ведзьма "спуг паддзелае" г зн. можа зрабіць так, што зіця будзе крычаць. Выратавание звычайнае "ад спута лекары лечаць". Падобнае ж выратавание скарыстоўваецца і ад воласа у некаторых населеных пунктах: "Волас - нарыў. Магла ведзьма эдзелаць, што волас будзе. Зна-хар волас вурве, зацягне 5 голку працягне у гэты нарќу" /в. Бабічы, 17 в. Радзеева волас нары "ад вачэй нага-вора", які лечыць адпаведнымі магічнымі дзеянням. Трэба дадаць, што шкоду ведзьми рабілі розным спосабамі. Акрамя вербальных формул, якіх інфарманты, зразумела, не ведаюць, адзначаеца на ступнае: поклади прадметы, якія падкладаліся пад хату це гарод прынослі шкоду /в. Махнавічы/; "Снопу жета с поля ва-зілі. Чарадзей сказал: "Як ты скора зварочваесься ты три воза, а я адзін" чалавек, да якога ён звярнуўся, эпал13- ся з воза хворым, пасля яго вылечыя знехар /в. Спирка