Усе іх ўмоўна можи падзяліць на дзве груп Першую складаюць вёскі з адносна развітай інфраструктурай. Узровень развіцця пасе-лішчаў другой групы вызначаецца як слабы, а то і проста прымітыў-ны. Гэтага таксама не можа не скарыстаць, як падаецца, даследчык мовы. Адначасовае вывучэнне сацыяльна неаднародных, але паяднаных у межах усяго сацыяльна-вытворчага комплексу, калгаса, гробных суб'ектаў, дазволіць атрымаць адразу цэласнае ўяўленне аб развіц ці моўных працэсаў на абмежаванай тэрыторыі. З улікам таго, што сучасная сістэма гаспадарання ў сельскай мясцовасці рэспублікі з пуляецца фактычна аднастайнай, атрыманыя вынікі даследавання можна будзе праецыраваць на аналагічныя па сваёй структуры аб'ек-ты. Інакш кажучы, прааналізаваўшы моўную сітуацыю мікратыпу, мож на атрымаць і абагуленыя звесткі аб ёй на макраструктурным узроў ні грамадства.
Даследаванне моўнай сітуацыі ў калгасе ажыццяўлялася ў два этапы. Распачата было даследаванне ў 1987 годзе, у 1992 годзе яно было працягнута. У гэты час даны рэгіён, у тым ліку і калгас, вызначаўся стабільнасцю насельніцтва. Камунікатыўныя патрэбы мясцовых жыхароў забяспечвалі тры моўныя сістэмы. Гэта традыцыйная мясцовая гаворка, беларуская і руская (у яе адаптава-ным да мясцовых умоў мясцовым размоўным варыянце) літаратурныя мовы. У сацыяльна-маўленчай дзейнасці некарэнных жыхароў тутэйшых мясцін, украінцаў і рускіх па паходжанні, выкарыстоўваліся (1 за-раз выкарыстоўваюцца) украінская і руская дыялектныя моўныя cic-тэмы. Аднак мізерная колькасць насельнікаў, якія імі карыстаюцца, істотна не ўплывае на агульны стан моўнай сітуацыі ў калгасе. Пе-раважным сродкам вусных зносін у сферы сацыяльна-побытавых і выт-ворчых кантактаў а менавіта яны ў першую чаргу характэрны для сельскага вуснага маўлення выступае тут традыцыйная мясцовая гаворка. Вельмі абмежавана, толькі як сродак навучання ў агульных сярэдняй і васьмігадовай, таксама дзвюх пачатковых школах, якія размешчаны на тэрыторыі калгаса "Звязда", функцыянуе беларуская літаратурная мова. Прымяненне мясцовай рускай размоўнай мовы больш разнастайнае. Яна ў якасці сродку зносін рэалізуецца пера-дусім у грамадска-культурнай і палітычнай сферах, на ёй часткова ажыццяўляецца навучанне ў сярэдняй і няпоўнай сярэдняй агульная дуканийных шлах, дзе большасць прадметаў прыродазнаўчага цыклу викладаецца па-руску. І, нарэшце, на сёння гэта руская мова ад-носна рэгулярна абслугоўвае маўленчыя патрэбы вытворчай невыт-ворчай (гуманітарнай) сельскай інтелігенцыі, якая, як вядома
Дадатковыя словы
cicтэмы, iнфраструктурай, аб'екты, абек, абекты, агульнагдукамыйных, адаптаваным, бельмі, болывасць, вызначауся, выкладаецца, выступав, вытвоочай, вытворчых, вядомаі, гдразу, грамадека-культурнаў, даследавание, еельскзи, еельскзй, екарыстаць, еуб'ектау, еубектау, з,ггуляецца, зараз, звееткі, метках, моунай, моуную, моуных, мясцовасщ, мясцовач, невытворчай, паселішчаў, патрзбы, пераважным, перадусім, праанадізаваушы, працэсау, прымітыўны, пўляецца, развіцці, раэнастайнае, регулярна, ррыродазнаўчага, рэпён, сваей, складаюдь, сррдак, субектаў, труп, трупы, узроўні, умоуна, уяуленне, црымяненне, цыюіу, эносін, інтрлігенцыі
11 👁